HUDLAT SA VAT
Ang pagpamugos ni Pres. Arroyo sa pinalapdan nga value added tax (VAT), nga way tihik-tihik nga giwara-wara nga maoy sulbad sa krisis sa panalapi sa nasud, gipasikad sa mosunod nga mga pagtoo:
-
Una, nga ang sistema sa VAT, nga nagdasig og resibo sa kada ang-ang sa produksiyon, makapugos sa mga negosyante ug mga propesyonal pagbayad na sa tukmang buhis ngadto sa gobyerno;
-
Ikaduha, nga ang unipormeng VAT sa nagkalainlaing mga produkto ug serbisyo sayon na lang kaayong kolektahon ug busa ang mga kolektor sa buhis di na maglisod sa pagpadako sa ilang koleksiyon; ug
-
Ikatulo, nga ang mas taas nga koleksiyon sa VAT makahatag na sa politikanhong liderato og dakong gahom sa pagpatuman sa mga programa ug mga proyekto nga makatagbaw sa mga panginahanglan sa katawhan ug makapalambo sa nasud.
-o0o-
Pero ang propaganda sa administrasyon layo ra kaayo sa tinuorayng mga panghitabo sa nasud karon:
-
Una, ang pait nga kamatuoran sa atong kasaysayan mao nga ang dagkong uminto sa buhis motanyag og mas dakong tentasyon di lang sa mga negosyante paglikay pagbayad sa buhis kon dili hasta sa mga kolektor sa buhis sa pagpangurakot;
-
Ikaduha, ang mas taas nga buhis di kanunayng moresulta sa mas dakong koleksiyon (inay mosaka, nitidlom pag-ayo ang koleksiyon human sa pag-uminto sa "sin taxes" sa mga produkto sa bino ug sigarilyo; ug
-
Ikatulo, ang kakuwang sa politikanhong reporma ug ang pagdominar sa tradisyonal nga mga politiko sa labing tag-as nga puwesto sa gobyerno di garantiya nga ang makolektang buhis mahibalik ngadto sa katawhan pinaagi sa mga proyekto ug mga programa para sa kinabag-an.
-o0o-
Ang pagpatuman sa labing uwahing pagpalapad sa VAT sugod unya sa Nobyembre 1 mopatumaw sa lisod hilabwan nga pinasahay sa mga negosyante sa tanang ang-ang sa produksiyon. Gawas nga igo lang mopasa sa bisan unsang dugang buhis nga ipahamtang nila, wa say makapugong sa mapahimuslanong mga negosyante pagpaburot pa sa ilang ginansiya sa kada ang-ang sa produksiyon.
Ang mga konsumidor nga maoy nahimutang sa kinatumyan sa linya sa way kinutobang pasahay maoy makaluluoy. Wa silay laing kapahimungtan gawas sa namiyahok na nilang mga pitaka. Pero unsaon man intawon pag-inat sa katawhan ang nihiyos na pag-ayo nilang panudlanan aron pagbayad sa labing dakong bahin sa P130 bilyones nga gustong kolektahon sa gobyerno?
-o0o-
Tungod sa kataas sa presyo ug kaubos sa suweldo, segurong motidlom ang konsumo. Nga mopatidlom sa halin. Nga mopatidlom sa koleksiyon sa buhis.
Nga mopatibugsok sa ekonomiya. Nga mopasamot sa katimawa. Nga mas mopalapad pa sa kagutom. Nga segurong modangilag sa kaguliyang.
Salamat sa VAT: Ang reseta di sa paglambo kon dili sa mas grabeng kayamukat. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
