Mas sayon pagtikas
Karong gibasura na sa Comelec ang giawhag nga parallel manual count, ang nagpakabana nga mga pundok nga nagduda sa kakasaligan sa PCOS machines angayng motabang na pagtapak sa mga buslot sa labing unang nasudnong automated nga piniliay karong Mayo 10. Hinaot nga ang nahibiling mga adlaw gamiton pagpaningkamot nga di matinuod ang ilang mga kahadlok. Inay pagpanghudlat nga mapakyas ang piniliay.
May sukaranang Comelec pagsalikway sa manumanong iskutenyo. Salamat sa election officers ug mga eksperto, ang Comelec maoy labing nahibawo nga ang manumanong ihap mas daling tikason. Mas kasaligan ang Comelec kay sa mga pundok nga nagtamod lang sa papel, wa ganing kakita unsa kahasol ang binuntagay nga manumanong pag-kahun-kahon sa mga presinto tungod sa way kinutobang lalis kinsay gipili sa mga botante.
-o0o-
Nabantang ang kahaguka sa sukaranan sa mga awhag sa nagkalainlaing mga pundok sa parallel manual count dihang ang mga tigpasiugda nagpatuyang na lang pag-usab-usab sa mga kundisyon nga ilang gipahamtang:
· Sa sinugdanan, 100% gyod nga manumano nga ihap sa tanang lokal ug nasudnon nga mga katungdanan ang ilang giawhag;
· Nakamatngon tingali sa ka-imposible sa ilang gipangayo, ang mga boto na lang sa presidente, bise presidente, gobernador, bise gobernador ug mayor na lang ang ilang ipa-ihap og manumano; ug
· Dihang nakumbinser nga maabtan og siyam-siyam una maproklamar ang mga mananaog kon uyonan ang ilang awhag, nisugyot nga ang mga boto na lang sa presidente ang iphon.
-o0o-
Wa pa hinuon mahugno ang kalibotan alang sa mga pundok nga kumbinsidong maniobrahon gyong sangpotanan sa piniliay pinaagi sa PCOS machines ug sa digital transmission sa mga boto gikan sa mga presinto ngadto sa servers sa Comelec, politikanhong mga partido, citizens arm ug Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas.
Ang balaod sa automation nagmando nga ipahigayon ang random manual audit sa usa ka presinto matag distrito. Ang Comelec nipausbaw sa himoan sa audit ngadto sa lima ka presinto matag distrito. Nga unya pa ilhon sa alas-3 sa hapon sa adlaw sa piniliay. Ug ang manumanong ihap himuon sa bag-ong board of election inspectors nga way labot sa pagduma sa mapiliang mga presinto.
-o0o-
Bisan ang random manual audit mahimo hinuong dudahan. Ang nagpakabana nga mga pundok di mabasol kon motumbok sa masulub-ong kasaysayan sa Comelec nga nalutsan sa dagdag-bawas ug ubang nangaging mga maniobra. Labi na nga nipasidaan si Defense Secretary Norberto Gonzales nga gisuburnohan na sa labing menos duha ka piliunon pagka presidente ang mga opisyal sa Comelec.
Wa tinuoy dag-anan ang PCOS machines kon nasuburnohan nang taga Comelec ug kon tinuod nga kakonsabo na sila sa banggiitan nga mga tiglubag sa piniliay. Apan mahimong mas sayon pa gyod ang pagmaniobra kon manumano ang iskutenyo. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
