Sugbo batok Manila
Sa atong pagtimaan sa Adlaw sa Kaugalingnan karong tuiga, tuguting akong pakisaw-an nimo ang panglantaw sa mga molupyo ug mga tagduma sa Manila dihang gisung sila sa pasiunang puwersa ni Miguel Lopez de Legazpi niadtong Hunyo 1570, lima ka tuig human nila gisunog ang Sugbo ug giilog gikan ni Hari Tupas. Ang barko nga ilang nakita sa kadagatan sa Kawit gipangulohan ni Martin de Goiti.
Ang batan-ong pangu sa Manila, si Rajah Soliman, usa ka banggiitang manggugubat. Malampuson niyang napaubos sa iyang pagduma ang kasilinganang mga isla. Apan mao to ang labing una niyang pakigharung sa mga Katsila. Napugos siya pagkonsulta sa iyang uyoan ug karaang tagduma sa Manila, si Rajah Matanda.
-o0o-
Si Soliman gisuginlan ni Matanda sa iyang nadunggan nga gubat tali sa mga Katsila ug sa mga molupyo sa Mactan ug sa Sugbo, dul-an sa 50 ka tuig ang nilabay niadtong 1521. Kanus-a napatay ang pangu sa mga Katsila, kansang nahibiling mga sundawo nangahadlok ug nanglayas balik sa ilang gigikanan. Nahibaw-an sang Matanda nga namalik ang mga Katsila aron pagpanimawos ug nilampos na gyod pagkuha sa Sugbo.
Gipasaligan ni Matanda si Soliman nga mahimong pildehon sa mas daghang mga manggugubat sa Manila ang pipila ra ka mga puti. Apan gipasidan-an ang iyang pag-umangkon sa laing makapabalaka nga kasayuran nga iyang nakuha gikan sa ilang mga tigpaniid--ang mga Katsila gikuyogan og mas daghang mga manggugubat nga Bisaya.
-o0o-
Matod ni Matanda dugay nang naglungut-lungot ang mga Bisaya nilang mga Muslim. Ang mga Muslim maoy niulipon nila sud na sa daghang katuigan. Maong andam ang mga Bisaya nga magpakamatay aron lang makabawos sa kabangis sa mga Muslim.
Si Soliman nisukwahi sa tambag sa iyang uyoan mahitungod sa mga Bisaya. Alang niya mas kahadlokan gihapon ang mga Katsila. Apan wa ning kapugong niya pagsukol sa mga Katsila. Dihang gisunog sa mga Katsila ang kabalayan sa Manila, napugos si Soliman pagtago hangtod nga nibiya ang mga langyaw.
-o0o-
Nakabalik si Soliman sa iyang gingharian aron lang mapugwat nga ang pundok ni Goiti pasiuna lang sa mas gamhanang puwersa nga gipangulohan na gyong Legazpi. Kinsa nibiya sa Sugbo alang sa Panay nga mas daghan og pagkaon. Nahibaw-an ni Legazpi nga mas abunda pa gyod ang katigayonan sa Manila.
Mayo 18, 1571 dihang malinawong gitahan ni Soliman ang Manila ngadto ni Legazpi. Di to maoy unang kadaogan sa diplomasiya ni Legazpi. Sa Marso 16, 1565, nahigala niya si Datu Sikatuna sa Bohol. Di sab si Tupas ray nisukol niya (Abril 27, 1565). Ang hari sa Macabebe sa Pampanga , human nakakumbinser ni Soliman paglingkawas gikan sa mga Katsila, maisugong nilusad sa Gubat sa Bangkusay bisan nakatukod na og gingharian si Legazpi sa Manila. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
