DAMGO SA KAUSABAN
Kon kawani ka sa kagamhanan nga nakabantay sa pangabuso, panglaktod ug pangurakot sa imong kadagkoan, unsa may angay nimong buhaton? Mangiyugpos lang ug molingiw sama sa naandan? O magpakabana aron pagbaraw sa kahiwian?
Kon magpakabana ka pinaagi sa pagbutyag sa pag-usik-usik ug pagbolsa sa buhis sa katawhan, apan inay pasidunggan sa imong pagbarug alang sa katarung ug kaligdong, gihasi, gigukod ug giapiki na hinuon, unsa may imong buhaton? Mangiyugpos pagbalik ug sa makausa pa molingiw na sab, sama sa naandan? O mangisog ug mosukol ug mosupak sa imong kadagkoan nga, sama sa naandan, wa managana paggamit sa ilang gahom batok nimo, sama sa ilang pagpahilom ug pagpatagam sa mga nag-una nimo?
-o0o-
Ang pakigbisog batok sa kahiwian di sayon. Kasagaran ikabangga nimo ang labing gamhanang mga sakop sa katilingban—ma-opisyal man sa kagamhanan o ma-dagko mang haligi sa katilingban—kay sa pagbarug batok sa pangabuso ug pagpahimus matumban man gyod nimo ang ilang dagkong kalyo. Ug di hapuhap ray imong mapaabot gikan nila.
Ila ang tanang kapilian paglisudlisod sa imong kinabuhi—mahimo ka nilang hayluon aron nga mohilom na lang, o hudlaton gyod kon magmagahi, o kulban sa kaldero kon mosukol gyod, o taralon sa hukmanan, o hatagan og kinutoban ang imong edad. Tungod sa imong kaggamay, wa kay ikasarang pagbatok sa ilang panimawos. Apan ang atong sistema sa hustisya maoy gitahasan aron makaangkon ka og makiangayong kahigayonan pagpanalipod sa imong kaugalingon, ug pagpatigbabaw sa katarung batok sa kadaotan.
-o0o-
Ang nagkalainlaing mga institusyon nga gitahasan pagpatigbabaw sa kaangayan di sab hinuon hingpit nga gawasnon sa pagtuman sa ilang mga gimbuhaton. Gamhanang mga politiko ug dagkong mga magpapatigayon maoy nagpahimutang sa mga polis, mga piskal, mga maghuhukom ug bisan sa mga tagduma sa independenteng mga ahensiya sama sa Ombudsman, Commission on Audit ug Civil Service Commission.
Busa kon modangop ka ning maong mga institusyon, way garantiya nga kapanalipdan ang imong mga katungod ug nga mapatigbabaw ang makiangayon nimong kawsa. Apan di ka pa hingpit nga mapukan. Duna pay laing alas nga imong kapasilongan.
-o0o-
Ang katawhan. Sila ang labing gamhanan. Gikan nila ang tanang gahom nga gipahimuslan sa labing dagkong mga opisyal sa kagamhanan. Sila ang kataposang magbuot unsaon pagpatigbabaw ang labing dakong kaayuhan alang sa labing daghan.
Apan ang kinabag-an sa katawhan mga kabos ug burong. Samang gamhanang mga politiko ug dagkong mga magpapatigayon, nga maoy responsable sa pait nilang kahimtang, di motugot nga masakmit pagbalik ang gahom nga dugay na nilang gitahan. Ang niaging piniliay, samtang dunay pipila ka tilimad-on sa kausaban, nimatuod sa makausa pa nanghawod lang gihapon ang mga kukhan.
Ang maayong balita nga gitudlo sa atong kasaysayan: Ang kinabag-an sa katawhan di hangtod sa hangtod nga mapig-otan. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
