GUGMA SA UMA
Kontrobersiyal nga local government unit nanghatag og kuwarta sa mga sakop sa media sa Sugbo. Pipila sa nakadawat nisumbong dayon sa kadagkoan sa news organizations. Nga nihukom pag-uli sa tanang kuwarta nga ilang nadawat sa unang adlaw sa trabaho sa bag-ong tuig.
Pipila ka tuig ang nilabay, ang mga sakop sa media nga makadawat og kuwarta mag-iyahay pagtago sa mga "pinaskohan" gikan sa ilang kadagkoan. Sa pipila ka kahugpongan, ang kadagkoan pa man gani ang nangunay pagpalista ug pagdawat sa kuwarta alang sa ilang mga sakop.
Ang boluntaryo nila karon nga paghiusa pagsalikway sa giisip nga suburno maayong tilimad-on sa kaligdong sa kinabag-an sa media sa Sugbo.
-o0o-
Nahigugma ko pagbalik sa yuta. Salamat sa umahan nga among naadtoan sa Balamban sa kasadpang Sugbo. Ang kalapyo sa palibot, ang kahimsog sa tanaman ug ang nangalimyon nga huyuhoy nakapahinumdom nako sa mga umahan sa akong amahan sa amo pang pagkabata. Mas nakasabot na ko karon ngano nga gidasig mi niya pagsunod sa iyang mga lakang pagtikad sa yuta.
Wa ko mahibung nganong way usa namong iyang mga anak ang nagpabugkos sa uma. Kay di maayo ang iyang kasinatian nga among nasaksihan. Ang umahan nga iyang gipanag-iya sa Maramag, Bukidnon naigo sa agrarian reform ni Marcos. Ang umahan nga iyang giduma sa Sagbayan, Bohol nabaligya human siya tikasi sa iyang saop.
-o0o-
Lima ka ektarya ang umahan nga among nasum-okan (gidapit mi sa higala sa tag-iya nga among pinanggang tigpaminaw sa DYAB Abante Bisaya). Tambok ug maanyag kaayong mga utanon ug mga prutas. Kapin pa sa tuig sukad pagsugod og tikad apan nakasud na sila sa Carbon ug dagkong mga kompaniya. Nibalibad hinuon sa higanteng resort sa Sugbo kay di pang kahatag sa tanang panginahanglan.
Dakong bahin sa ilang ani mahurot sa ilang mga suki sa Balamban. Kansang gidaghanon sa mga molupyo padayong nisulbong tungod sa paglambo sa mga industriya. Ang nahibilin maoy ilang ilugsong sa dakbayan latas sa Cebu Trans-Central Highway. Palapdan pang ilang operasyon ug pillion na lang ang mga utanon ug mga prutas nga mas halinon kay sa uban.
-o0o-
Gamay ra ang puhonan sa tagduma sa umahan. Apan nakahunat dayon. Tungod sa iyang lapad nga kasinatian sa patigayon (opisyal siya sa niadto sa usa sa labing dakong kompaniya sa MEPZ).
Nga maoy wa sa ubang mga mag-uuma. Labi nang beneficiaries sa CARP. Ang pipila nga palarang nakapanag-iya sa gitikad nga luna gipasagdan sa kagamhanan. Sukwahi sa gilatid sa balaod nga support services aron makabarug sa ilang kaugalingong mga tiil. Dali rang gilamoy sa tigpatanto. Naghuwaw intawon ang panguma kay gibagyo sa makalilisang nga utang. Way laing kapilian ang mga mag-uuma gawas sa pagtahan sa ilang mga luna. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
