Thursday, September 22, 2011

Arangkada of Leo Lastimosa for September 23, 2011

Bookmark and Share
Pagluwas og suba


Napakyas ang tanang nangaging pagsuway paglimpiyo sa suba sa Butuanon, nga nitabas sa 12 ka barangay sa mga dakbayan sa Sugbo ug Mandaue.  Mao nga dihang giduol ko sa nagpakabana nga mga negosyante sa Mandaue atol sa pagtimaan sa Mandaue Business Month niadtong Agosto, di kaayo ko madasigon sa ilang kahigayonan nga molampos.
Apan wa ning kapugong sa nagkalainlaing institusyon sa gobyerno ug pribadong sektor sa paghimo og laing pagsuway paghaw-as sa Butuanon gikan sa lang-og, nangalisbo ug nagtipun-og nga basura nga nilikos sa suba sud na sa daghang katuigan.  Tawga silang buang apan kaliboan ang mo-ubog sa suba ug manuktok sa kabalayan daplin sa Butuanon sa hiningusgan ug hinaot mas malungtaron nga kampanya pagpanlimpiyo.

-o0o-

Ang Department of Environment and Natural Resources (DENR) ug ang Mandaue City Government maoy mangu sa lapad nga pagpanlimpiyo sa suba sa Butuanon sugod sa alas-6:30 karong Sabado, Septiyembre 24.  Mga barangay kapitan ang mangu sa mga molupyo ug mga boluntaryo sa paghipos sa mga basura sa mosunod nga mga barangay nga naagian sa Butuanon:  Talamban, Tawason, Cabancalan, Canduman, Tingub, Casuntingan, Tabok, maguikay, Alang-Alang, Ibabao, Paknaan ug Umapad.

Abunda sab ang tabang sa labing dagkong kompaniya sa mga dakbayan sa Sugbo ug Mandaue.  May magpada og mga kawani ug may mopahuwam sa ilang heavy equipment ug ubang kahimanan.  Ang Departamento sa Edukasyon (DepEd) ug mga eskuylahan mopada sab og boluntaryong mga tinun-an.

-o0o-

Mokuyog sab sa kampanya ang kapolisan.  Nga di managana pagdakop sa mga magpapating paglabay sa ilang hugaw ngadto sa suba.  Subo nga kasinatian sa nangaging pagpanlimpiyo mao nga ang mga molupyo sa daplin sa suba, inay motabang, nitunol na hinuon sa ilang mga basura ngadto sa mga boluntaryo aron maapil og hipos.
Nagtuo ang mga tigpasiugda nga mas ma-edukar ang mga molupyo kon pakit-on sila nga, samtang mapailubon nga motudlo nila sa tukmang mga paagi pagbuwag ug paghipos sa mga basurang malata ug di malata, di managana ang gobyerno pagpahamtang sa balaod batok sa mga malapason.

-o0o-

Ang 23 ka kilometro nga suba, nga gihulagway sa DENR nga maoy labing hugaw sa tibuok Sugbo ug Central Visayas, maoy kaligoanan ug tinubdan sa tubig mainom sa atong katiguwangan.  Apan ambot tungod ba sa kakuwang sa kasayuran o pagpakabana sa kalikopan o sa pagpabaya sa gobyerno, ang Butuanon gihimo sab nilang basurahan.
Nakatampo sa mga basura sa suba ang inadlawng hugaw sa mga molupyo, nga kasagaran way sceptic tank, mga biya sa mga pabrika ug ubang mga kompaniya ug mga basura nga gilabay sa mga motorista gikan sa ibabaw sa taytayan sa Butuanon.  Ang suba maoy usa sa labing dako og natampo sa pagtam-ok og makahilong hugaw ngadto sa Mactan Channel nga nakapuo sa mga isda ug ubang katigayonan sa dagat.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com