Malipayon nga sayop
Kon El Nino nay hisgutan, daghang malipay kon masayop ang Pagasa. Makahahadlok man gung pasidaan ni Pagasa Visayas Director Oscar Tabada nga sa Abril mahiagoman sa mga Sugbuanon ang labing bangis nga epekto sa huwaw. Ug nga kon nagsagunto na ta sa kainit karon mosamot pa gyong kaigang sa Mayo kay, way labot sa piniliay, maoy labing init nga buwan sa tuig.
Apan pagsud sa Abril duha na ka kusog nga bunok sa uwan ang nibasa, sa pipila ka bahin gani nibaha, sa Sugbo ug kasilinganang lalawigan. Samtang nagsuwat ko ini, wa igkitang adlaw ug nagsigeg habuhabo. Nakaseguro kong wa mag-inusara sa pagpangaliya nga nasayop ang Pagasa.
-o0o-
Sa mapa nga gipakita ni Tabada nako niadtong Pebrero, puwa ang tibuok Sugbo sa Abril. Pasabot nga motidlom pag-ayong uwan. Nga mangalaya ang mga umahan. Nga moinit ang dagat nga mahimong makapatay sa mga isda sa fish ponds ug magbawng pangisdaan. Ug nga mahulga pag-ayong mga tinubdan sa tubig.
Gipasabot hinuong Tabada nga ang El Nino wa magpasabot nga wa gyoy uwan. Duna gihapoy uwan matag karon ug unya. Apan hinay ug tagsa ra kaayo. Nga sa buwan sa Pebrero ug Marso kapin sa 80% ang kuwang sa uwan sa Sugbo. Bisan sa kusog nga mga uwan karong buwana, nipasidaan si Tabada nga wa pa matapaking alkanse sa uwan sukad niadtong Oktubre.
-o0o-
Maong labihan nakong lipaya pagkakita sa mapa sa NASA ug Climate Prediction Center (CPC) sa Estados Unidos. Nga nasaksihan na sa Pilipinas ug ubang kanasuran ang labing bangis nga epekto sa El Nino. Nga nagsugod na pagkahilis niadtong Marso. Ug nga hingpit na gyong mahanaw sa Hunyo. O labing dugay Hulyo karong tuiga.
Wa hinuon ni magpasabot nga niabot nang tinguwan. Sama sa iyang pagkuyanap nga nilungtad og pila ka buwan, sama sab ka-anam-anam ang iyang pagbiya. Sa ato pa, uga ug igang lang gihapon. Hangtod nga moabot ang tinguwan ug tingbagyo karong Hunyo.
-o0o-
Kon molungtad ang El Nino lapas sa Hunyo, nipatin-aw ang CPC, maibanan ang gidaghanon sa mga bagyo sa Pilipinas ug kasilinganang kanasuran karong tuiga. May lain hinuon silang pasidaan: Ang El Nino mahimong pulihan sa mangtas sab niyang katugbang, ang La Nina, nga mahimong mosangpot sa lapad nga baha dayong tapos karong tuiga.
Sa kataposang igo sa El Nino ug La Nina niadtong 1997-1998, gatosan ka tawo ang nangamatay, binilyon ka dolyar ang kadaot sa mga umahan ug kabtangan sa tibuok kalibotan tungod sa huwaw sa Asya ug Australia ug lunop sa Latin America. Wa pa matino ang kinatibuk-ang kadaot karong tuiga. Apan nitiyabaw nang mga mag-uuma ug mga mangingisda. Kay bisan nagbalikbalik nang katalagman, ug bisan sa sayong pasidaan sa Pagasa, wa gihapon kaandam ang kagamhanan. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
