Arangkada of Leo Lastimosa for September 20, 2009

                        BAKAK NGA ADS

 

            Dunay dakong suliran nga giatubang ang industriya sa pagpanibya karon.  Gilokan ming motuki ini.  Apan di sab mahimong pasagdan, kay morag samad nga nagngutngot nga, sa gusto namo o sa dili, kinahanglang atubangon.   Ang akong gipasabot mao ang commercials sa herbal products, nga mao karoy nagdominar (uban sa mga presidentiables) sa nagkalainlaing mga sibyaanan sa radyo ug telebisyon (apil na sa amo) nga padayong nangangkon nga makaayo sa tanang sakit.

Atol ning pagsugod sa pagtimaan sa Cebu Press Freedom Week karong tuiga, tuguti nga mangahas ko sa pagpadayag sa ako ning hisgutan.  Bahala na kon mahimong mawad-an ko og mga higala.  O makulban ko og kaldero.

-o0o-

            Niadtong ako pay tsirman sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) Cebu Chapter, nakigtagbo mi sa kadagkoan sa Bureau of Food and Drugs (BFAD) ug sa mga tiggama sa herbal products.  Gitataw sa BFAD nga way katungod ang mga tiggama sa herbal products sa paghimo og bisan unsang therapeutic claims.

            Human sa tigom, giikogan na ang commercials sa herbal products og "No Therapeutic Claims."  Nga kataw-anan kay ang kinatibuk-ang commercial napulos pangangkon nga makaayo sa tanang grabeng sakit.  Apan wa dasoni sa BFAD ang ilang pasidaan.  Ug ang kinabag-an sa mga sakop sa KBP Cebu Chapter, nga nagsibya sa kuwestiyonableng commercials, di andam nga maoy mohimo sa trabaho sa BFAD.

-o0o-

            Atol sa labing unang Broadcasters Congress sa Sugbo, gipahungaw nakong akong kalibog ngadto sa nasudnong vice chairman sa KBP National, si Ruperto Nicdao sa Manila Broadcasting Co. (MBC).  Nipasabot siya nga katugotan lang ang mga pangangkon sa mga pasyente nga naayo sila sa nagkalainlaing sakit kon makapakita ang mga tiggama og clinical studies nga magmatuod sa ka-epektibo sa ilang mga produkto.

            Matod ni Nicdao ang KBP Cebu Chapter ilang mandoan pagtukod og local ad board.  Nga maoy mo-screen sa commercials sa herbal products ug ubang advertisers.  Naaninaw nako sa mga dagway sa mga tagduma sa mga sibyaanan nga nanambong ang kabalaka sa umaabot nga katalagman.

-o0o-

            Di malalis nga daghang sibyaanan ang nabuhi tungod sa dagkong gahin sa advertising sa herbal products.  Apan mas dako ang responsibilidad sa mga magsisibya sa pagpanalipod sa publiko gikan sa mapalabilabihon nga mga pangangkon.  Inay suklan, mas maayong pangandaman na lang ning daan.

            Nga mohatod nako sa laing kalibogan:  Kon istriktuhon namo ang commercials sa mga pangangkon sa mga tiggama sa herbal products, kutikutihon ba sab namo ang mas grabeng mga pangangkon sa laing pundok nga nagda sa mas dakong puntil sa advertising—ang mga magpapili sa umaabot nga lokal ug nasudnong piniliay?  Lisod nang daan ang pagbaraw sa therapeutic claims sa herbal products, mas lisod pahilumon ang mga politiko nga mangangkon nga silay manluluwas sa nasud ug sa katawhan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 19, 2009

                        PUNTIL SA LINDOGON

 

            Wa pay bisan usa na lang ka milagro nga giangkon sa mga monghe sa Lindogon nga na-dokumento sa Simbahang Katoliko.  Matod ni Msgr. Achilles Dakay, tigpamaba sa Artsidyosesis sa Sugbo, wa pa say milagro nga gisumiter ang mga monghe aron masusi ug mapamatud-an sa simbahan.

            Makapakugang.  Ug kahibulongan.  Dul-an na sa duha ka dekada ang mga monghe sa Lindogon nga nangangkon og mga milagro sa Mahal nga Birhen—gikan sa pagpatulo og luha, paghilak og dugo, pag-usab-usab sa dagway, pagsubo ug pagpahiyom—apan wa magtagad ang kadagkoan sa simbahan, silang Arsobispo Ricardo Kardinal Vidal ug kaparian, sa pagpaubos sa mga pangangkon sa makuti nga pakisusi.

                        -o0o-

            Ang Simbahang Katoliko labihan kahigpit pagsusi sa mga pangangkon sa milagro. Nganong nilugak man pagtugot sa mga pangangkon sa milagro sa Sibonga?  Nganong wa man sila kabadlong sa way pugung-pugong nga pagpangangkon sa mga monghe sa nagkalainlaing mga milagro?  Nga usahay putlon pa man gani nilang mga pangaliya aron paghatag og agianan sa labing lab-as nga nga pahibawo?

            Tungod ba sa kadaghan na sa mga nakumbinser sa mga pangangkon ug nidugok na sa simbahan sa mga monghe?  Mao ba sab ni hinungdan nganong dugayng gibaraw sa simbahan ang mas unang pangangkon sa dancing sun sa silingang lungsod sa Carcar? Hangtod nga gitalikdan sa mga deboto nga nakamatngon nga mahimong giduwaan lang sa ilang panan-aw, dayong sibaw sa mga pangangkon sa sunod nga milagro?

-o0o-

            Si Brother Paul, ang usa sa tulo ka monghe nga nagsugod pagtikad sa Lindogon, maoy nipalili namo unsa kadako sa kuwarta nga ilang natigom sa nagkalainlain nga mga pangalagad ug mga produkto nga ilang gitanyag ngadto sa mga deboto:

·        Ang wishing bell, nga kinahanglang ig-on ang kampana aron matuman ang pangaliya, makatigom og P400,000 nga mga sensiyo matag buwan ug maoy ilang kuhaan og bayad sa suga;

·        Ang mga petisyon nga gisud og sobre mokabat og P1.5 milyones matag semana; ug

·        Ang mga pamisa ug mga kandila makatigom og P2 milyones matag buwan.

-o0o-

            Sa pagbiya ni Brother Paul niadtong Enero ning tuiga, iyang nahibaw-an nga duna silay P20 milyones nga gideposito sa tulo ka bangko ug P30 milyones nga ilang gisud sa nagkalainlaing vaults.  Sa kinatibuk-an, duna silay P50 milyones.  Wa ni labot sa mga sakyanan ug ubang kabtangan nga ilang napalit.

            Kon tumanon ang lagda sa artsidyosesis nga 20% sa kita ang maadto sa palasyo, labing menos P10 milyones ang nadawat sa buhatan ni Kardinal Vidal gikan sa mga monghe.  Igo nang ikapasiugda og kaliboan ka feeding missions sa labing kabos nga mga parokya.  Igo nang ikapatambal sa kaliboan ka labing kabos nga mga masakiton.  O ikatukod og luhong retirement home sa hamtong nang mga haligi sa simbahan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Charles de Gaulle  - "The better I get to know men, the more I find myself loving dogs."