Arangkada for April 10, 2007

PAPATING SA DPWH

Ang kalangay sa Department of Public Works and Highways (DPWH) pagsuspenso sa ilang mga opisyal nga gilambigit sa 12 ^th Asean Summit Scandal maoy labing makahasol nga kalamboan sa nagpadayong imbestigasyon sa gikahadlokang pagwaldas sa binilyon ka pesos nga road users tax. Nisukwahi ni sa "kaandam" nga nahaunang gipadayag sa nasudnong liderato sa DPWH ug sa Malakanyang pag-abag sa imbestigasyon:

· Ang Presidential Anti-Graft Commission (PAGC), nga nisuway apan napakyas pag-ilog sa imbestigasyon, nipasalig nga ilang tun-an ang pagsuspenso sa mga opisyal sa DPWH bisan kon wa pay rekomendasyon ang Visayas Ombudsman; ug

· Si DPWH Secretary Manuel Bonoan nipasalig nga nangita na siya og ikapuli nilang DPWH 7 Director Robert Lala ug kaubanan aron ikapatuman sa labing daling panahon ang preventive suspension order nga giaprobahan ni Ombudsman Merceditas Gutierrez sa wa pay Semana Santa.

-o0o-

Unsa may nakapausab sa hunahuna nilang Pres. Arroyo ug ni Bonoan? Nganong gibakwi man nilang pasalig sa hingpit nga pagtabang sa imbestigasyon sa Ombudsman? Ang kahigayonan ba nga maduhig sa multi-milyones pesos nga anomaliya ang usa sa labing pinangga nga sakop sa gabinete, si kanhi DPWH ug karon Defense Secretary Hermogenes Ebdane? Ug nga kon maapil si Ebdane, mahimong mapiskan sab sa lang-og nga lapok si Arroyo?

Kini ug uban pang makahasol nga mga pangutana nakapalig-on sa pagduda nga ang mga opisyal sa nasudnong kagamhanan, nga mas taas pa kay ni Lala, nakaapil og luto sa nangalisbo nga transaksiyon. Gani, beteranong mga kontraktor nitataw nga ang mga proyekto nga ingon ini kadako di mahitabong makalusot kon wa pay bendisyon sa labing dagkong mga opisyal sa palasyo, apil na ni Arroyo.

Di hinuon ni makapalingkawas nilang Mandaue City Mayor Teddy Ouano, Lapulapi City Mayor Arturo Radaza ug ubang lokal nga mga opisyal. Bisan sa pagduda nga gigamit lang sila sa DPWH, angayng susihon ang mga pasangil nga nisamot pagburot ang presyo sa decorative lamps tungod sa gipangayo nilang mas dako pang bahin.

-o0o-

Nasayop si Pres. Arroyo kon nagtuo siyang matagbaw nang mga Sugbuanon sa pagsuspenso nilang Ouano, Radaza ug ubang lokal nga mga opisyal. Di mahitabong mangiyugpos pagbalik ang mga magbubuhis nga napugwat ug nagpakabana na tungod sa kadako sa gidudahang overpricing. Di na sila mosugot nga mahisama lang ni sa ubang nangaging mga expose, nga maayo lang sa paukyab sa imbestigasyon apan way bisan usang napriso.

Ang mas dakong labad sa ulo ni Arroyo mao ang lehitimong awhag sa pagpalapad pa sa imbestigasyon aron nga gawas nga maapil pagsusi ang mga papel nilang Ebdane ug DPWH Undersecretary Juanito Abergas, matuki sab ang kamakiangayon sa paggasto sa road users tax, nga gitumong unta alang sa maintenance sa kadalanan, aron pagtukod sa kontrobersiyal nga deco lamps ug surveillance cameras. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for April 9, 2007

HULGA SA ISLA

White Island, Agoho, Mambajao, Camiguin—Kining islaha kansang kaputi sa bas makapahinumdom sa mga dumuduong sa Boracay, bisan tuod ang bas di sama kaputi ug kapino ug ang baybayon di sama kalapad, labong kaayo sa mga tanaman ug kakahoyan niadto. Apan sa panahon pang kanhi presidente Ferdinand Marcos, nagsunod pagbutho ang usa ka bangis nga buhawi ug usa ka magpapatigayon nga gipasanginlang nanghakot sa puti nga bas. Nahunong lang ang iyang ilegal nga kalihokan dihang nasangad nang iyang barge.

Napilde nang isla. Napatag na. Ang nahibiling usa ka kilometro nga puti nga bas
mag-sab-usab nang porma (kasagaran morang letrang "C") agad sa direksiyon sa bawod ug hangin. Gani, tungod sa bagyong Ruping, nahanaw ang isla kay nailawoman sa dagat sud sa pila ka buwan. Wa hinuon ning kapugong sa lokal nga mga opisyal pagwara-wara sa isla isip usa sa labing kinaham nga destinasyon sa ilang mga turista.
-o0o-

Si Camilo ug laing tulo ka kauban apil sa nakapahimus sa pagdagsang sa lokal ug langyawng mga turista dinhi sa isla sa niaging Semana Santa. Duna silay 16 ka mga bobo, tigbayon nga kawayan nga ilang bato-batoan sa kalaworan aron paglit-ag sa dagkong isda. Mokita sila og P200 matag adlaw nga maoy ilang bahinon pagpalit og bugas ug ubang panginahanglan sa ilang mga pamilya.

Mas dagko hinuon og kita ang mga nangompra sa ilang mga kuha nga mao say nagduma sa mga payag-payag nga gitukod sa isla alang sa Semana Santa. Bugti sa
arkabala nga ilang gibayad sa munisipyo sa Mambajao, gitugotan sila sa pagpamaligya og pagkaon, ilimnon souvenirs ug ubang palaliton ngadto sa mga dumuduong. Kon itandi sa kamerkadohan sa Sugbo, ang ilang mga isda dinhi mas lab-as ug mas barato.

Laing nakapadani nako mao ang kayano ug kaligdong sa mga molupyo. Ang ilang pasalig nga kabiyaan ang kabtangan sa mga turista napamatud-an na sa makadaghang higayon.
-o0o-

Apan ang isla bisan sa iyang katahom ug kamadanihon gikaluhaan sab og mga hulga. Samtang nagsuwat ko ini, duha ka panghitabo ang nakapaukay sa mga turista: Ang pagkalunod sa speedboat nga nagbira og banana boat ug ang diriyot pagkalimos sa duha ka Korean nationals nga gianod sa kusog nga bawod gikan sa kadagatan sa Surigao.
Naila hinuon ang kaabtik ug kamatinabangon sa mga molupyo dihang dali ra kaayo silang nakapada og pump boat pagbira sa nalunod nga speedboat nga mao ra say nakatabang sa mga nangalumos.

Matod ni Dr. Alemir Almirante sa Lapulapu District Hospital, usa sa mga naatlan sa isla, nakumbinser nga maayong pagkabansay ang mga molupyo sa pagtubag sa
dinalian nga mga panghitabo.

Matod ni Camilo dunay mas dakong hulga nga gipasidaan sa ilang katiguwangan. Ang global warming nga nakapadako sa kadagatan gikahadlokang hingpit nga makapalubong sa isla. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for April 8, 2007

ISLANG PARAISO

Katibawasan Falls, Sorosoro, Mambajao, Camiguin--Sugod niadtong Huwebes Santo, kapin sa10,000 ka lokal ug langyawng mga turista ang nagpunsisok dinhi matag adlaw. Ang Seman Santa, sunod ang Lanzones Festival sa Oktubre, maoy nakahimo sa
Camiguin, nga gitawag og "Island Paradise" ug "Island of Fire" tungod sa pito niya ka bulkan, nga usa sa labing pinalabi nga destinasyon sa mga Sugbuanon ug ubang mga bakasyonista.

Ang Katibawasan Falls nanukad sa kinatas-an nga ang-ang sa naglut-od nga mga bungtod, kansang titip ug lapad nga pangpang namungingi sa labong nga kalasangan, nga may gihabugon nga 250 ka tiil, ug gibusdak uban ang gikusgon nga igong makahuyop sa lapad nga wanang sa lapyo nga mga tanaman sa giliyokan nga dakong lim-aw, nga ang giladmon kutob sa dughan ug ang kabugnawon sa tubig nga gamay na lang og kuwang nga moggahi.

-o0o-

Tungod sa taas nga bakasyon sa Semana Santa, nakahigayon ko pagkuyog sa among mga higala nga nagkauyon ug nagplano na sa among labing unang biyahe saCamiguin sa niagi pang tuig. Daghan ang among gipilian nga agianan: Mahimo ming mag-ayroplano paingon sa Cagayan de Oro o manakay mi og mas gamayng ayroplano diretso sa Camiguin.

Tungod sa among gidaghanon ug sa among kahadlok sa bun-og sa taas nga biyahe sa yuta, nakahukom mi pagsakay sa barko nga maabtan tuod og 12 ka takna ang paglawig apan adto modunggo sa pantalan sa Mambajao, nga pila na lang ka gutlo gikan sa among abtan nga beach resort.

Tuod man, sukad niadtong Huwebes hangtod sa akong pagsuwat ini, mora ming mga laag sa bag-ong paraiso nga wa pa matultoli sa kasagaran sa mga dayo nga hangol sa kahigayonan pagpakighiusa pagbalik, nga kasagaran mosangpot sa paghugaw-hugaw, sa kinaiyahan.
-o0o-

Apan aron magmalinawon ang among Katolikong mga tanlag, di lunlon laag ug lingaw-lingaw ang among gihimo. Nakadagkot mi og kandila sa matahom nga karaan nang Simbahan sa Mambajao ug nakasaksi sa dako ug mabulukon, bisan gihabu-habo, nga prosesyon sa dayong tikyop sa kagabhion sa Biyernes Santo.

Niduaw sab mi sa "Bulkan-Daan" kansang mga tampi gibutangan sa lifesize nga mga imahen sa Stations of the Cross nga gisumpay sa way kinutoban nga mga hagdanan ug kansang tiilan maoy sukaranan sa "Panaad Festival," nga giapilan sa lumad nga
mga molupyo pagpangaliya sa stations of the cross sa palibot sa tibuok
isla.

-o0o-

Giduaw sab namo ang mga tilimad-on sa pait ug duguong kagahapon sa Camiguin: Ang minteryo nga naunlod sa dagat ug ang naggusbat nga simbahan sa Guiob, nga mao na lay nakita human sa makalilisang pag-ulbo sa Mt. Volcan nga nipapas sa tibuok Cotta Bato, ang ulohan niadto sa Camiguin.

Ang pipilang nabuhi namakwet sa hawan. Salamat sa determinado nilang pagbarug taliwa sa pagbangotan, ang bag-ong Camiguin makapahinumdom nato unsa katahom sa kinaiyahan, bisan sa tanan niyang mga hulga. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com