Kahasol sa manumano
Ang pag-awhag sa pipila ka nagpakabana nga mga pundok paghimo og manumano nga ihap dungan sa automated nga iskutenyo sa PCOS machines gitumong sa pagtino sa kaligdong sa umaabot nga piniliay. Apan nahadlok ko nga mosangpot hinuon ni sa kalangay, kalibog ug kaguliyang.
Nanukad ang sibaw nga awhag alang sa parallel manual count sa kabalaka nga ang PCOS machines mahimong maniobrahon ug ang kadagkoan sa Comelec way igong katakos kay wa pay kasinatian sa automation. Nahadlok hinuon ko nga ang ilang dakong kahadlok sa bag-ong paagi sa piniliay makapahitumpawak di lang nila kon dili sa tibuok nasud ug sa tanang katawhan sa karaang sistema nga napamatud-an sud na sukad pa sa atong katiguwangan nga di kasaligan.
-o0o-
Mao ni ang nag-una nilang mga kahadlok sa PCOS machines:
· Nga mopalyar ang mga makina tungod sa kainit ug kaabog sa mga tulonghaan nga mahimutangan sa mga presinto;
· Nga ang kadagkoan sa Comelec ug Smartmatic mahimong makigkonsabo sa mga tikasan pagmaniobra sa mga makina aron kapasiugdahan ang "digital dagdag-bawas;"
· Nga di makita sa mga botante kon nabasa ug naihap ba gyod sa PCOS machines ang ilang mga boto;
· Nga ang kakuwang sa suplay sa kuryente mahimong makapabulilyaso sa piniliay sa adlaw ug sa iskutenyo inigka gabii; ug
· Nga ang PCOS machines mahimong piyestahan sa hackers aron paglubag sa sangpotanan sa piniliay.
-o0o-
Ambot nakalimot ba kaha o wa lang gyod motuo sa gisigehan nag balikbalik nga katin-awan sa ilang mga pagduda:
· Nga kon mopalyar man gyod ang PCOS machines, may reserbang mga makina nga andam nga ikapuli;
· Nga ang tanang politikanhong partido may kopya sa source code nga gitipigan karon sa vault sa BSP ug busa mabantayan gyod ang bisan unsang maniobra;
· Nga di mahimong resibohan ang mga botante tungod sa kataas sa listahan sa mga piliunon, gawas nga di sang kakita ang mga botante nabasa bang ilang mga balota bisan sa manumano nga piniliay; ug
· Nga ang PCOS machines may mga baterya nga molahutay og 16 oras.
-o0o-
Nakalimtan sa nagpakabana nga mga pundok nga kon unsa kadako ang ilang pagduda sa PCOS mas lapad pang mga sukaranan sa hagbay rang napamatud-an nga pagduda sa kaligdong sa manumano nga piniliay. Laing nakalimtan nila mao ang ka-imposible sa pag-iskutenyo sa mga boto sa gi-cluster nga mga presinto.
Naabtan ang board of election inspectors (BEIs) og kapin sa 24 oras sa pag-ihap sa mga boto sa manumano nga piniliay nga duna lay labing daghan 150 ka botante matag presinto. Pila man ka adlaw ang gikinahanglan pagbasa sa mga balota sa hangtod 1,000 ka botante matag presinto? Nga luwas tuod gikan sa hackers apan puno sa duka ug paglangay-langay sa mga abogado sa mga kandidato? [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
