Binangkal maoy gipasanginlang nakahilo sa mga molupyo, kasagaran mga bata, sa San Fernando, habagatang Sugbo sa niaging semana. Tuslob-buwa ang usa sa gibasol sa pagkatap sa Hepatitis A sa Pahina Central sa Dakbayan sa Sugbo duha ka semana ang nilabay. Sayo ning tuiga, mangingisda ug 8 anyos niyang anak namatay sa pagkaon og butete sa Isla sa Bantayan, sa amihanang tumoy sa Sugbo.
Bisan sa labing uwahing di maayong mga panghitabo nga nahisgutan sa ibabaw, kusganon gihapon kong moawhag nga atong itanyag ang abunda ug tinuorayng mga pagkaong Sugbuanon ngadto sa atong lokal ug langyawng mga bisita. Luwas ang mga pagkaon sa atong katiguwangan kon tarungon lang paghikay.
-o0o-
Ug, atubangan sa padayong paglambo sa turismo, maoy dako natong bintaha pagdani sa mga dumuduong. Gawas sa matahom natong kabaybayonan, higanteng mga bantayog sa kultura, relihiyon ug kasaysayan, modernong kahimanan sa transportasyon ug komunikasyon ug lunsay nga kama-abi-abihon.Inay nga igo lang mangopya sa mga putahe nga di ato, mas maayong patilawon ang atong mga bisita sa tinuorayng timplang Sugbuanon. Masaligon kong maglaway ug magbalikbalik ang mga turista kon makasuway sa tinuorayng kaaslom sa atong linarang, sa kalab-as sa makapatakla natong kinilaw, sa makapahudlat sa ugat nga kalalim sa inagos ug daghan pang ubang putahe nga inanay nang nakalimtan.
-o0o-
Nailhan nang nagkalainlaing timpla sa atong litsong baboy ug inasal nga manok Bisaya. Pinangita ang atong buwad nga danggit. Himalitan ang atong mangga. Di sab papiri ang kamadanihon sa atong utap, rosquillos ug masareal. Pagmatuod nga ang tinuorayng agianan sa kasingkasing sa mga turista mao ang ilang tiyan.Busa, nganong di man nato sila tanyagan sa uban pa natong mga pagkaon? Nganong di man nato sila patilawon sa kalabo sa pintos sa Bogo? Nganong di man sukaran sa tinibuok nga manok nga gipintalan og atsuwete sa Catmon ug San Remegio? Nganong di man pahigupon sa tin-aw ug way langsi nga sabaw sa kanding sa Bulacao?
-o0o-
Sa matag dapit nga akong masum-okan, mangita gyod ko sa lumad nilang mga pagkaon. Maong natultolan nakong 3-in-1 nga kinilaw (gisagol nga isda, bat ug seaweed) sa Manga District sa Tagbilaran, ube nga Kinampay sa Bohol, tilaob nga mais pilit sa Camiguin, coconut crab sa Batanes, ug nangalisbong fish balls sa kadalanan sa Kowloon.Sa di pa magtuong mas lami ang ubang dapit, angayng tudloan ang kabataan sa adunahang kabilin sa mga pagkaon sa atong katiguwangan. Hinaot nga ang dagkong haligi sa kahugpongan sa hotels, resorts ug restaurants sa Sugbo modason sa paningkamot ni Julie Alegrado-Vergara sa Bluewater Maribago Beach Resort sa inanayng pagtudlo sa lokal ug langyawng mga turista sa batobalani sa kaparat, katam-is, kahang, kaaslom ug kahawot sa kumbira nga lunlon Sugbuanon. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
