Arangkada for October 1, 2007

       INSULTO NI NERI

 

       Pipila ka adlaw sa wa pa siya moatubang sa Senado, si kanhi Neda director general Romulo Neri nipasidaan nga ang iyang testimoniya mahitungod sa NBN scandal mahimong makatay-og sa pamunoan ni Pres. Arroyo.  Nabalaka siya nga ang kasayuran nga iyang itug-an sa mga senador makaaghat sa katawhan pagpanggawas na sab sa kadalanan.  Wa hinuon siya magtuo nga ang usa lang ka testimoniya makausab sa sistema nga maoy nakapasiaw pag-ayo sa pangurakot sa nagkalainlaing mga transaksiyon sa kagamhanan.

        Ang kabug-at sa pasidaan ni Neri wa motakdo sa iyang gipanulti sa Senado sa niaging semana.  Ang dakong haw-ang gisuwayan niya pagtapak pinaagi sa paggamit sa "executive privilege" sa presidente aron pagtubag sa mga pangutana mahitungod sa tinuorayng papel ni Arroyo pagpalusot sa nangalisbo nga transaksiyon.

-o0o-

        Ang wa mahibaw-i sa katawhan nga nagtutok sa kalibotanong telebisyon nga nagsibya sa tibuok adlaw niya nga testimoniya mao nga nagkurog si Neri nga nitambong sa executive session sa mga senador human tak-opi ang ikatulong hugna sa imbestigasyon sa eskandalo niadtong Miyerkules.  Gidudahan nga ang iyang pagkuray di lang tungod sa iyang takig sa hilanat kon dili tungod sa nabistong pagpaniid ug pagsunudsunod sa Malakanyang sa iyang matag lakang:

·         Gidugangan ang iyang security escorts aron pagtino nga mahibaw-an dayon sa Palasyo ang bisan unsa nga iyang gihimo;

·         Gitawgan siyang Executive Secretary Eduardo Ermita bisan atol sa iyang pagsud sa pansayan sa Senado atol sa paghunong sa husay alang sa paniudto; ug

·         Kalit lang nisud si Budget Secretary Nonoy Andaya sa executive session sa mga senador dihang hapit na gyod unta motug-an si Neri sa kasayuran nga iyang gipasalipdan sa executive privilege.

-o0o-

        Si Neri ligdong.  Apan talawan.  Kon isog pa, niadto ra untang gibisto ang giingong tanyag ni Comelec Chairman Benjamin Abalos pagsuburno niya.  Ug hagbay ra untang nikisikisi dihang gipalusot gihapon ang transaksiyon bisan sa iyang pagsumbong ngadtong Pres. Arroyo sa P200 milyones nga giingong gihaylo ni Abalos niya.

        Mao nga sayon ra alang sa Malakanyang ang pagpawong sa bisan unsang tinguha ni Neri pagtug-an sa tinuod.  Mahimo lang siyang birahon paingon sa UN, suguon paggamit sa executive privilege ug pabantayan ni Andaya aron lang nga di mosuka.

-o0o-

        Si Neri di maoy unang opisyal nga nipiyong lang sa kahiwian sa ilang mga labaw human hapuhapa ang kusi sa ilang konsiyensiya.  Daghan sang ekonomista atol sa diktadurang Marcos nga wa mopiyait sa grabeng kawat sa nasudnong katigayonan hangtod nga uwahi nang tanan.

        Insulto nang daan alang ni Neri nga ang iyang kanhi amo, si House Speaker Jose de Venecia, nga wa igdungog sa kaligdong, ang usa sa nitambag niya pagbarug alang sa kamatuoran.  Labing mainsulto si Neri kon matinuod ang pangandoy ni Pimentel nga si Abalos nay mohukas sa kinatibuk-ang kahiwian kon isakripisyo siya sa administrasyon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 29, 2007

       ATONG MGA PINILI

 

       Abunda ang mga sukaranan sa pagsaway sa mga imbestigasyon sa duha ka bay balaoranan sa Kongreso.  Ang labing dako mao nga masulub-on silang mga pahinumdom sa kasaypanan sa mga botante sa pagpili sa kinabag-an sa ilang mga senador ug mga kongresista.  Matag buka sa baba nilang Loi ug Jinggoy Estrada ug Jamby Madrigal, matag siyagit ni Didagen Dilangalen ug matag panghuy-ab nilang Bong Revilla ug Lito Lapid, mahugno tang tanan ug bukotan sa kauwaw nga ang masulub-ong kalidad sa liderato ning nasura nagrepresentar na sa ang-ang sa atong pagpanginlabot ug pagpakabana.

        Ang ilang insultohay, sapaway, binangilay, bukubukohay ug, labaw sa tanan, kataphaw sa sinultihan ug panghunahuna maoy hulagway sa laksot nga sistema nga nilansang sa nanggungis nang mga kawatan sa gahom batok sa mga ligdong nga nangahas unta apan, apan tungod sa katarung ug ka-way nahot, napakyas pagbutang og kinutoban sa ilang pagpahimus ug pagpakauwaw.

-o0o-

        Ang mga magbabalaod kansang katakos, kinaadman ug kasinatian nahinog na unta sa kataas na sa ilang pangatungdanan sa kagamhanan napakyas sab pagbawi sa kaligdong sa nangalisbo nang institusyon:

·         Si Nene Pimentel wa pang kadawat sa kaparotan sa iyang anak nga si Koko ug modiretso nag ambak pagtuo sa text messages batok sa iyang mga kaatbang;

·         Si Joker Arroyo nipalabi na lang paggakos sa mga kukhan tungod lang kay wa mo-amen niya ang bag-ong nisulpot nga nipunit sa iyang naandang kampanya batok sa pangurakot ug pagpanikas;

·         Si Miriam Defensor Santiago molikoy lang gihapon matag karon ug unya;

·         Si Richard Gordon nga mas ganahang mangutingkay sa karaang mga atraso kay sa bag-ong eskandalo nga ilang gisusi; ug

·         Juan Ponce Enrile nga bisan Katolikong dako makaaghat nimo pagpangandoy nga makapirma nang tanang wati.

-o0o-

        Apan tungod ug alang sa kaangayan, di tanang sakop sa Kongreso ang nagpakauwaw.  Ang mosunod makapahuyang sa panulisok nga lunlon nang alkitran ang atong kaugmaon:

·         Si Manny Villar nakapatug-an ni kanhi Neda director general Romulo Neri sa giingong P200 milyones nga tanyag ni Abalos sa way pagpasaka sa iyang tingog ni pagwarawara;

·         Si Ping Lacson di malalis nga mao lang gihapoy naghupot sa labing lawom nga kasayuran sa mga eskandalo sa NBN ug Hello Garci, sama sa iyang kasuhito ni Jose Pidal;

·         Si Mar Roxas makapapasupot og mga pangutana nga makatusak-tusak ug makapatugpa sa yuta sa nagsapaw-sapaw nga mga panganod sa pamakak sa mga tagduma sa burukrasya;

·         Si Noynoy Aquino nakakumbinser sa tanang hingtungdan nga di showbiz ug pakauwaw ray nakamaohan sa mga anak ni anhing Ninoy; ug

·         Silang Pia ug Alan Peter Cayetano maoy buhi nga mga ebidensiya nga di tanang managparyente sa Kongreso sama og kalidad nilang Loi ug Jinggoy.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 28, 2007

          NBN WAY PUS

 

          Human hapuhapa pag-ayo si kanhi Neda director general Romulo Neri pila ka adlaw sa wa pa siya moatubang sa mga senador, ang Malakanyang nagsugod nag pasidaan ni Neri unsay iyang dangatan kon mangahas pagbutyag og dugang kasayuran puno sa iyang pagpasangil ni Comelec Chairman Benjamin Abalos nga nitanyag niya og P200 milyones nga suburno kon iyang palutson ang NBN contract sa ZTE Corp.   Human gidayeg ang kayano ug kakugihan ni Neri, nga kuwang na lag diyutay nga ilang ibayaw sa kalangitan, ang mga turutot sa Malakanyang nagsugod na sab og hilabot sa iyang kaligdong.

          Si Executive Secretary Eduardo Ermita nihimakak nga siyay nagsugo ni Neri pagpalaban sa "executive privilege" aron pagsagang sa gipaabot nga magpungasi nga mga pangutana sa mga senador mahitungod sa tinuorayng papel ni Pres. Arroyo pagpalusot sa gikuwestiyon nga transaksiyon.

-o0o-

          Ang nagkapuliki ug nagkasumpaki nga mga reaksiyon sa Malakanyang sa niaging mga adlaw nagpakita nga wa silang kaseguro unsay isulti ni Neri ngadto sa mga senador----kutob ba lang siyang Abalos; o iduhig sab ang presidente?

·         Ang pangugat sa palasyo nga gikinahanglan si Neri sa UN General Assembly sa New York, ug busa di siya makatambong sa imbestigasyon sa Senado, nabisto nga dakong bakak kay wa pa man gani diay maandam ang ni-expire na niyang US visa;

·         Tungod sa lapad nga kahimangod sa nagkalainlaing hut-ong sa katilingban ug sa sibaw nga pasangil nga nagtinguha siya pagpugong sa testimoniya ni Neri, napugos si Pres. Arroyo pagbiya alang sa Estados Unidos nga wa dad-a si Neri; apan

·         Dihang nakaatubang na si Neri sa Senado human nanumpa nga motug-an sa kamatuoran, gipasidan-an dayon nga di niya mahimong ibutyag ang ilang gipanagsultihan ni Pres. Arroyo samtang magpabilin pa siya sa gabinete ug bisan kon wa na siya sa kagamhanan.

-o0o-

          Sa pagpadayon sa imbestigasyon sa Senado gahapon, nga gitambongan na sa tinuod nga mga eksperto, nabutyag ang mas lig-ong mga sukaranan sa mga kabalaka nga ang NBN gawas nga gikurakot di pa gyod makatabang sa nasud ug sa katawhan:

·         Naghinobra ang kapasidad sa pribadong mga kompaniya sa telekomunikasyon nga nagtanyag sa samang teknolohiya sa NBN;

·         Kon ribalan inay sumpayan lang ang natukod nang backbones, mahimong pausbawan pa hinuon ang bayranan sa pribadong mga kompaniya aron mabawi ang dako nilang puhonan;

·         Giaprobahan sa Neda ang NBN nga way tukma ug makuting pagtuon, hingpit lang dayong gituohan ang mga pangangkon sa ZTE Corp.;

·         Tungod sa masulub-ong rekord sa iyang mga patigayon, inay mangunay pagtukod sa iyang kaugalingong broadband network, ang kagamhanan angayng motahas sa pribadong sektor pagpatuman ini; ug

·         Ang bultong konsumo sa nagkalainlaing mga ahensiya sa kagamhanan, mapugos ang pribadong mga kompaniya sa telekomunikasyon sa pagpaubos sa ilang bayranan.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 27, 2007

       TANLAG NI NERI

 

       Nakaginhawa og luag si Pres. Arroyo sa gikahinaman nga testimoniya ni kanhi Neda secretary general Romulo Neri atubangan sa Senado mahitungod sa labing uwahing eskandalo nga nitay-og sa iyang pamunoan, ang NBN project.  Si Neri kutob ra sa pagpasangil ni Comelec Chairman Benjamin Abalos nga nitanyag og P200 milyones nga suburno aron iyang palutson ang transaksiyon.

        Nitak-om na si Neri sa mga pangutana kon unsay tinuorayng papel ni Arroyo pagpatulin sa paglusot sa kontrata uban sa ZTE Corp. nga gipirmahan atol sa kataposang pagduaw sa presidente ngadto sa China.  Matod ni Neri gisugo siya ni Executive Secretary Eduardo Ermita paggamit sa "executive privilege" aron nga di mapugos pagtubag sa mga pangutana sa mga senador nga nakumbinser na nga gawas nilang Abalos ug First Gentleman Mike Arroyo apil sang presidente sa anomaliya.

-o0o-

        Apan uwahi nang nahinumdoman ni Neri ang "executive privilege."  Nasulti na niya nga gipahibawo dayon niyang iyang mga abogado ug si Pres. Arroyo sa tanyag ni Abalos.  Apan igo lang siyang giingnan ni Arroyo sa di pagdawat sa P200 milyones.  Ang sunod nga mga lakang ni Arroyo sa kasayuran nga aktibong nangabogar si Abalos alang sa ZTE di mahibaw-an sa katawhan hangtod nga magkauyon ang kinabag-an sa mga senador pagpugos ni Neri pagtug-an sa tanan niyang gitipigan nga kasayuran.

        Si Neri klarong di pa andam nga mobuwag sa Malakanyang.  Nipasabot siya nga isip sakop sa gabinete mapugos siya pagtuman sa mga lagda nga ipakanaog nilang Ermita ug sa presidente.  Ug bisan kon mopahawa na siya sa katungdanan, niinsistir si Neri nga magpabiling "confidential" nga ilang gipanagsultihan ni Arroyo.  Nagmalampuson ang mainampingong maniobra sa Malakanyang pagtago sa kamatuoran sa way paggasto sa konsiyensiya ni Neri.

-o0o-

        Apan si Pres. Arroyo daghang tulobagon:  Nganong wa may gihimo batok ni Abalos?  Nganong bisan sa kasayuran ni Neri, gipalusot mang transaksiyon?  Nganong nisugot man sa pagbasura sa DOTC ug ZTE sa iyang sugo nga ipatuman ang NBN nga way gasto ang kagamhanan?

        Samtang nipasalig si Neri sa mga senador nga way dakong krimen nga nahimo si Arroyo sa NBN, nitug-an sab nga wa siya kuhai og pamahayag sa imbestigasyon nga gimando sa presidente sa pangurakot sa transaksiyon ug ang ubang sakop sa gabinete wa gani kahibawo kinsay mga imbestigador.

-o0o-

        Si Abalos maoy tino nga matagak.  Ang pagkabisto sa daghang tigom nga iyang gipasiugdahan tali sa ZTE ug mga sakop sa gabinete ug ni Jose de Venecia III nakahimong kataw-anan sa iyang panagang nga igo lang siyang nihigop og sabaw sa maong mga tigom.

        Apan si Abalos mat-an pa sa pinya.  Di siya mosugot nga mag-inusarang mohagsa.  Maong kinahanglan siyang duphan sa Malakanyang.  Nga mahimong makapahilom na sab sa eskandalo.  O makapapukan ni Arroyo uban ni Abalos.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 26, 2007

       JONAS UG CARLO

 

       Di ni nila angkunon apan mao ni akong nakita nga gamot nga mga hinungdan sa gikabalak-an sa mga Mandauehanon apan ang labing uwahing mga tilimad-on nagpakita nga hapit na gyod hingpit nga mosilaob ang gubat tali nilang Mandaue City Mayor Jonas Cortes ug Bise Mayor Carlo Fortuna:

·         Si Cortes kumbinsido nga si Fortuna gigamit ug lubay nga nagpagamit sa kampo ni kanhi mayor Teddy Ouano; samtang

·         Si Fortuna kumbinsido nga di andam ug labaw nang di takos si Cortes sa pagduma sa Mandaue.

Maong samtang nindot paminawon ang ilang pasalig nga magtinabangay kon magkaatubangay sila, nga matag higayonan pakapinan gyod og lamanohay nga kuwang na lag diyutay nga magginaksanay, ang ilang lawom nga pagduda sa usag-usa maoy motino nga di hapsay ang ilang pagpanimon sa Mandaue sa mosunod nga tulo ka tuig.

-o0o-

        Maong akong gihangop ang sugyot ni June Perez, coordinator sa Kulokabildo.Com, ang sinemanang tapok sa kamatuoran sa DYAB Abante Bisaya matag Lunes sa buntag sa Ayala Entertainment Center, nga among abuton silang Cortes ug Fortuna.  Apan wa katunga ang mayor ug gipada lang ang iyang mga sinaligan nga silang City Administrator Briccio Boholst, City Legal Officer Omar Redula ug Legal Counsel Francisco Amit.  Wa ning katabang pagsagang sa mga pasangil nga si Cortes nag-agad lang sa iyang mga magtatambag.

        Sa pikas nga bahin, ang mga pasangil nga giluwatan nilang Fortuna ug sa iyang kaubang si Konsehal Victor Biano----wa magkadimao nga mga dokumento sa pagpangayo og deklarasyon sa state of calamity, paglugway sa kontrata pagpangabang ug paggahin og P6 milyones pagpamalit og bag-ong mga sakyanan sa kapolisan, nga mahimo ra man untang kurhian sa way pagkuwestiyon sa katakos sa mayor----nakapalig-on sa mga pasangil nga mga itoy sila sa kanhi mayor.

-o0o-

        Silang Boholst, Redula ug Amit nahadlok nga maayo lang si Fortuna sa atubangan.  Kay mahulhogan ra man sa mga konsehal nga ilang gipasanginlang nipalabi sa mga Ouano kay sa mga Mandauehanon.  Usa sa ilang gitumbok mao ang paglangay-langay ni Fortuna pagdeklarar og state of calamity aron katabangan dayon ang mga biktima sa dengue; apan mora siyang kilat nga nipaubos sa Mandaue sa kuwestiyonableng state of calamity atol sa 12^th Asean Summit niadtong Enero ning tuiga.

        Si Fortuna nidangop sa kasaysayan pagpasabot sa ilang relasyon ni Cortes.  Matod niya ang Mandaue giduma sa kusganong mga lider sa nangaging mga dekada sama nilang Boy Cortes (amahan ni Jonas), Pedong ug Teddy Ouano.  Alang niya gituyo sa mga Mandauehanon nga managlahi ang partido nilang Cortes aron kabantayan na gyong mga transaksiyon.  Apan ang tanang pangangkon ni Fortuna sa pagka-lehitimong fiscalizer makapahinumdom lang sa mga Mandauehanon sa iyang pagpalusot sa mga transaksiyon nga gidudahang nakapausik sa ilang siningtan ug hinagoang buhis.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 25, 2007

          KUMPISAL NI NERI

 

          Ang tinguha sa Malakanyang pagpahilom sa kontrobersiya sa NBN human sa gihulagway nga taphaw nga pagsuspenso ni Pres. Arroyo sa kontrata gawas nga wa matuman nahimo na hinuong pabilo sa pagsuyop sa mas lapad nga pagtagad gikan sa katawhan nga wa mabantog sa taas nga lahutay pagsunod sa mga eskandalo.

Salamat ni kanhi Neda Head Romulo Neri.

Ang pagsuspenso sa NBN nahimo usa ka adlaw human si Neri nanumpa pagtug-an sa kamatuoran sa $329 milyones nga transaksiyon.   Giatangan pag-ayo ang testimoniya ni Neri atubangan sa Senado kay iyang gisalikway ang kontrata uban sa ZTE Corp. sa China.  Naghinam-hinam nang mga senador pagpangutana nganong wa niya dasoni ang kontrata nga gihulagway sa Malakanyang nga mapuslanon.   Labi na kay gitangtang ni Arroyo si Neri gikan sa Neda pila ka adlaw human niya balibari ang ZTE.

          -o0o-

Apan di pa andam si Arroyo nga moitsa sa puti nga toalya.

          Duha ka adlaw sa di pa ang gitakdang pag-atubang niya sa Senado, gipahibawo ni Neri nga pakuyugon siya sa presidente paingon sa Estados Unidos.   Si Arroyo motambong sa general assembly sa UN sa New York.  Gikatakdang molupad si Arroyo, kuyog ni Neri, Martes sa gabii, pipila ka takna sa di pa magsugod ang bag-ong hugna sa imbestigasyon sa Senado.

          Si Neri nikumpisal atol sa iyang pag-atubang sa mga kongresista nga nagsubli sa budget sa Ched, ang bag-o niyang ahensiya, nga mahimong mapugos siya paglarga paingon sa US kay di niya kabalibaran ang iyang labaw nga si Arroyo.   Samtang nahukasan nang tanang pagpaka-aron ingnon ni Arroyo nga ganahan siyang mahibaw-an ang hingpit nga kamatuoran sa labing uwahing kontrobersiya nga nitanyag sa iyang pamunoan, nga di na bag-o kay dugay ra mang nagtuo ang kinabag-an sa katawhan nga kinawat ang iyang mandato sa piniliay sa 2004, mahugno ang mga naglaom nga mopatigbabaw ang kaligdong ni Neri batok sa kampanya pagpakahilom sa iyang amo.

-o0o-

          Dihang nagpanon ang mga sakop sa gabinete ngadto sa Senado, si Neri kalit lang nasakit ug wa katambong.   Niinsistir si Neri nga tinuod siyang may intestinal flu apan determinado gihapong motug-an sa kamatuoran atubangan sa mga senador.  Apan nipahibawo sab si Neri nga gipausbawan sa Malakanyang ang iyang seguridad tungod sa kadudahang mga tawo nga naniid sa iyang pinuy-anan.

          Laing kalibogang kasayuran:   Samtang gipahibawo ni Trade Secretary Peter Favila ang pagsuspenso ni Arroyo sa NBN, si Neri niadto sa pinuy-anan ni House Speaker Jose de Venecia, ang amahan sa namasangil sa kapin sa $100 milyones nga komisyon sa proyekto.   Matod ni de Venecia gihisgutan nilang Neri ang, nakatag-an mo, NBN.

          Tinuod bang pagduda nga gisuspenso ang NBN aron pagbugnaw ni Neri?   Ug palargahon ba si Neri sa US aron pagtino nga di siya makatug-an sa kamatuoran?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com 

Arangkada for September 23, 2007

       2^ND CLASS CITIZENS?

 

       Human sa pila ka katuigan nang pagreklamo, nagpabiling wa masulbad ang labing dakong suliran sa senior citizens:  Ang pagdumili sa mga botika pagtahud sa ilang 20% nga diskuwento sa mga tambal.  Nga sa ilang pangedaron mao nay usa sa ilang inadlaw nga panginahanglan.

        Ang pagdumili sa mga botika wa molubay bisan sa pasalig sa BIR nga ang bisan unsang maiban sa ilang kita mabawi ra gihapon kay laslasan man ang ilang buhis matag tuig.  Matod sa mga botika mapurdoy ang ilang patigayon kon silay magsige og hatag sa benepisyo sa senior citizens kay di man mainat ang gamay nilang puhonan hangtod nga taplan sila sa BIR sa kataposan sa tuig.

                -o0o-

        Ang dagkong mga botika, samtang wa mobalibad sa 20% nga diskuwento, nidangop sa laing gimik paglikay sa balaod.  Gipatuo ang senior citizens nga ang presyo sa tanan nilang tambal gilaslasan na og 5% alang sa tanang konsumidor.  Busa kon mangayo sila og 20% nga diskuwento, ipasikad nila ang kuwentada sa mas taas nga presyo.

        Ambot nganong nakalusot sa BFAD ug ubang ahensiya sa kagamhanan kining makauuwaw nga pagpaburot sa dagkong mga botika sa ilang mga presyo kon senior citizens nay mamalit.  Nasakpan sa senior citizens nga gitulis sila sa atubangan dihang nakapalit sa gagmayng mga botika sa ubos kaayong presyo.

        Apan tungod sa kaubos nang daan sa ilang presyo, ang gagmayng mga botika mobalibad sa paghatag og 20% nga diskuwento.  Busa kon tinud-on ang kampanya, unang mahunong ang gagmayng mga botika ug ang mas makiangayon nilang presyo.

                -o0o-

        Atol sa Kapamilya Media Forum sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable, nga gipahigayon matag Biyernes sa buntag sa SM City Entertainment Plaza, gipakpakan pag-ayo sa nanambong nga senior citizens ang sugyot ni Atty. Greg Bacolod, retiradong administrador sa Parole and Probation Administration, nga usbon ang implementing rules and regulations sa balaod aron nga ID na lay bugtong ipakita sa senior citizen ug makapahimus na sa tanan niyang benepisyo.

Matod ni Bacolod makaluluoy ang senior citizens nga nagkapuliki pagda sa daghang mga dokumento nga gikinahanglan sa di pa kahatagan sa diskuwento.  Gitanyag sang Bacolod ang iyang tabang aron duna na gyoy makiha nga mga botika ug mga kan-anan nga nilapas sa katungod sa senior citizens.

                -o0o-

        Atol sa media forum, gipahinumdoman ni Dr. Fidelis Quiza ang tanang ahensiya sa kagamhanan nga di makiangayon nga itugyan ngadto sa senior citizens ang kinatibuk-ang tahas sa pagpatuman sa ilang mga benepisyo.  Nisugyot siya nga ang mga opisyal sa kagamhanan manggawas sa ilang mga buhatan aron nga maoy motanyag pagtabang inay nga paabuton lang ang senior citizens nga modangop nila.

        Gidawat ni Cebu City Councilor Bebot Abellanosa ang hagit.  Apan gipasa sab ngadto sa kahugpongan sa senior citizens kay lima ra ang mga kawani sa iyang buhatan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 22, 2007

          NAGHINAN-AW LANG

 

          Samtang nagkainit ang panag-unay sa mga haligi sa administrasyon----ang mga alyado ni Pres. Arroyo nanganti na pagpalagpot ni House Speaker Jose de Venecia sunod semana, samtang ang mga alyado ni de Venecia nipasidaan nga may igo silang gidaghanon pag-impeach ni Arroyo----angayng pahinumdoman ang katawhan nga ning pag-ulbo sa eskandalo sa pagkalambigit nilang First Gentleman Mike Arroyo ug Comelec Chairman Benjamin Abalos sa NBN contract, sama sa nangaging mga kontrobersiya ning nagkabulingit nga pamunoan, nagpabilin sila sa daplin.  Ug nagtan-aw lang.

          Ang labing dako nilang tampo----sama sa Hello Garci, Jose Pidal, CPR, EO464, Fertilizer scam, summary executions ug ubang pakauwaw----mao rang pag-abiba alang sa mga namasangil o sa mga gipasanginlan.  Maong bisan kinsay modaog o mapilde, magpabilin silang naa lang sa daplin.  Nagtan-aw.

-o0o-

          Mao ni labing dakong kawad-on sa atong panahon.  Ang labing dagkong mga panghitabo sa nasud nahimo nga way tampo gikan sa katawhan.  Nagpulipuli na lang pagtungkawo sa gahom ang nagkasungi nga mga politiko ug ang gamhanang mga interes nga ilang girepresentahan sa way paghunahuna bisan sa daklit lang makaayo o makadaot ba sa kinabag-an ang way kukaikog nga pagtagbaw sa way kinutoban nilang kahangol.

          Maong nagpulipuli sila og pabusdik apan ang mga kabos nga maoy kinabag-an nagpabiling gutom.  Nagbalhin-balhin sila og partido, nagtinampokay sa bukubuko, nagpatas-anay sa ihi, nag-indigay og paburot sa katigayonan, naglumba kinsay labing dakog makawat sa labing mubo nga panahon, ug nag-iyahay paggamit sa mga institusyon pagpahaom sa ilang personal nga kabulahanan.

          Ang katawhan padayong nawani.  Napagaw og abiba apan way tingog.  Gipamaolan og warawara alang sa mga nisaad og kausaban ug kalamaboan.  Apan way labot.

-o0o-

          Ang katawhan mahimong napaso na.  Hagbay rang nitagam.  Maong wa nay magpainit ni magpauwan pagprotesta sa kadalanan.  Gawas lang kon bayran.  Kutob na lang sa bagulbol.  Kay nahibawo nang bisan ang pagsiyagit di makapahaw-as gikan sa nahimutangan nga gahong sa kaalaotan.

          O wa na lang gyoy mga pangu sa katuohan.  Mahimong wa nay kapilian sa tanang nagpabantang.  Ang pipila nga may igo untang kaligdong, kaalam ug katakos wa say kaikog pagbarug batok sa nangalisbo nang naandan.

-o0o-

          35 ka tuig human napakanaog ang martial law, dagko ug daghan nang kausaban nga nahitabo sa nasud.  Apan kon palawoman pagsuhid ang mga panghitabo, ang katawhan pabiling napaod.  Nalansang.

          Gawasnon na tuod ang media apan gipaminaw bang tingog sa kinabag-an?  Nilambo nang ekonomiya apan nganong di man gihapon matagbaw ang batakan nilang mga panginahanglan?  Nagkagamay nang kalibotan apan nganong nagkalayo man hinuon sa damgo paglingkawas gikan sa ilang kakabos ug kaburong?

          Kanus-a makaplagi sa katawhan ang ilang tingog?   Kanus-a magkaila ug magkahiusa?  Kanus-a gamiton ang di mapiog nilang gahom pagpanimon sa ilang kaugmaon ug pagmugna sa kasaysayan?  [30]   leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 21, 2007

          SAKIT NI JUAN

 

          Si Juan ganahang magbisikleta.  Ibog kaayo sa iyang kumpare nga hiyak nag tiyan ug luto nag panit tungod sa pamisikleta.  Namalit siya sa tanang gikinahanglan:  Helmet, sapatos, goggles, cycling tights, sudlanan sa tubig, bawonanan sa pagkaon ug laing kaliboan ug usa ka mga butang.  Nananghid nag usa ka semana nga bakasyon sa trabaho.  Nanamilit nang daan sa iyang asawa ug mga anak.   Hingpit nang pangandam sa pamisikleta libot sa tibuok lalawigan sa Sugbo.

          Sa adlaw sa iyang paggikan, si Juan sayo nga nimata.  Kabiba ang tanang panginahanglan, dasig nga nigawas sa ilang bay.   Diha pa kabantay sa gamayng kakulian:  Wa diay siyang kapalit og bisikleta.

                   -o0o-

          Nangawot sa ulo si Juan.  Nakapanlingo sa iyang kayam-angan.  Di ni maoy una niyang bulilyaso.  Nabawo sang bakasyon sa ilang pamilya sa niaging tuig kay gawas nga nakalimot pagpananghid sa kompaniya may klase pa diayng mga bata.   Sa niaging buwan, nanghagad sa tibuok niyang barkada ngadto sa ilang kinaham nga kan-anan---nga dugay na diayng nasera.  

          Sagdi na lang si Juan.   Kay iya ra mang kuwarta ug panahon ang nausik.  Iyang pamilya ray nahasol.  Apan ang iyang kayam-angan maoy sakit sa mga buhatan sa kagamhanan.  Ang ilang giusikan di lang ang kuwarta ni Juan.  Kon dili ang buhis natong tanan.

                   -o0o-

          Usa sa naliwat ni Juan mao ang DPWH.   Giaprobahan ang plano pagpalapad sa usa ka bahin sa dan Escario.  Gipamalit ang pribadong mga luna sa daplin aron mahimo nang upat ka lanes ang dan.   Giguba ang pulido pa unta kaayong aspalto.  Apan wa diay igo pundo pagpalapad sa dan.  Maong giusab na lang ang ngan sa proyekto---gikan sa road widening, kalit lang nahimong road concreting.

          Di nang kapasabot ang DPWH nganong gisugdan ang proyekto nga wa man diay igong pundo.   Wa na sang katubag nganong ang pribadong mga luna, bisan nabayran na sa tag-P15 mil matag metro cuadrado, padayon pang gigamit sa mga tag-iya.   Wa gani kahunahuna pagpangayog pasaylo sa mga motorista nga nabara ug naglibutlibot tungod sa rerouting nga wa diay kapuslanan.  Liwat gyong Juan.

                   -o0o-

          Apan ang DPWH wa mag-inusara.

          Ang BFAD nagsaulog kay nagahinan na gyod og kuwarta ang pagtukod sa ilang laboratoryo sa Sugbo.  Aron nga ang laboratory examinations sa rehiyon di na kinahanglang iapil sa taas nga pila sa laboratoryo sa Manila.

          Tuod man, paspas nga natukod ang building atbang sa ABS-CBN sa Jagobiao, Mandaue City.  Gidungan sab pagbansay ang mga kawani.  Pagkahuman sa building ug sa training, may nitumaw nga gamayng kuwang:   Nakalimtan pagpalit ang kahimanan sa laboratoryo.  Maong hangtod karon siyam-siyaman lang gihapon og paabot ang mga Sugbuanon kanus-a mahuman ang pakisusi sa BFAD unsa kalimpiyo sa ilang pagkaon ug kaluwas sa ilang tambal.  Haskang Juana gyod!  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 20, 2007

          TALAW ANG OMBUDSMAN

 

          Sukwahi sa gipahibawo sa mga imbestigador sa Visayas Ombudsman nga nakabuylo nang ilang pakisusi sa mga pasangil sa kahiwian sa pagtukod sa CICC, si Visayas Ombudsman Pelagio Apostol niangkon nga magpaabot una sila sa special audit sa COA.   Makapasamot ni sa pagduda nga nibahag nang ikog sa Ombudsman sa pagpadayong pag-imbestigar sa CICC ug ubang mga proyekto sa niaging 12^th Asean Summit tungod sa kadagko ug sa kagamhanan ug sa kamaginukdanon sa mga nahilambigit ang ilang pagtahan sa kaso nga unang gisang-at ngadto nila pila na ka buwan ang nilabay ngadto sa ahensiya nga mao pay pagsugod pagpangimbestigar.

          Lisod sabton sa Sugbuanong mga magbubuhis nganong samtang morang kilat ang kapaspas sa Ombudsman pagsusi sa nahaunang mga expose ni Crisologo Saavedra sa surveillance cameras ug decorative lampposts, mora nang linakwan sa umang ang gikusgon sa ilang imbestigasyon karon sa CICC.

-o0o-

          Nabisto ang makalilisang nga overprice sa deco lamps dihang gigamit sa Ombudsman ang iyang gahom pagsupina sa tanang mga dokumento sa transaksiyon gikan sa DPWH ug sa Bureau of Customs.   Makalibog nganong hangtod karon, unom ka buwan na human nagsugod sa ilang pakisusi, atubangan sa sibaw nga awhag sa matinud-anong kuwentada ug sa hugtanong pagdumili ni Gobernador Gwen Garcia pagpakita sa mga dokumento sa CICC ngadto sa mga magbubuhis, nga nagduda sa nag-usab-usab nga mga numero nga iyang giluwatan sa kinatibuk-ang gasto sa proyekto, wa pa gihapon silang kapangayo (kon di man gyod silang kapangahas pagsupina) sa bidding documents ug ubang papeles gikan sa Kapitolyo.

          Nahudlat ba gyod sila sa mga kaso nga gipasaka ni Garcia?   O tinuod nga napawong nang kadasig human napakyas si Ombudsman Director Virginia Palanca-Santiago pagkuha sa iyang gitinguha nga promosyon?

-o0o-

          Ug unsa man kakasaligan sa COA?   Human ikiha dinhi sa Sugbo ang ilang kaubanan sa Manila nga nangisog pagbaraw sa mga transaksiyon ni GSIS Pres. Winston Garcia, mangahas pa kaha pagsungasong sa maguwang nga wa igdungog nga managana paghasol sa iyang mga abogado?

          Tungod sa nitumaw nga kamapanagan-on sa Ombudsman ug COA, mahisama na ba lang ang CICC sa nangaging mga pasangil sa kahiwian----lawalawaan sa suok hangtod nga hingpit na lang makalimtan?

-o0o-

          Angayng manginlabot nang katawhan.   Inay motak-om ug moitsa sa puti nga toalya.  Ang ilang pagtingog dakog matampo aron di matabla ning kasoha.

            Ang way kutat nilang pagpakabana makapaisog sa mga imbestigador sa Ombudsman ug COA pagtuman sa ilang trabaho.  Busa makasungasong na sa panghasi sa naigo sa imbestigasyon nga dagkong mga opisyal sa kagamhanan.   Nga hinaot pa untang abton nag kahadlok, kay di na man gyod kaha madutlan sa kauwaw, sa padayong paggamit sa ilang gahom ug influencia pagsabotahe sa bisan unsang pakisusi sa mga transaksiyon nga gidudahang nakapaburot sa ilang pribadong mga pitaka.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 19, 2007

        HAGWA SA GAHOM 

 

          Tungod sa makapakugang nga paglambigit ni Jose de Venecia III, anak ni House Speaker Jose de Venecia, sa bana ni Pres. Arroyo nga si First Gentleman Mike Arroyo sa kontrobersiyal nga transaksiyon sa $329 milyones nga kontrata sa National Broadband Network (NBN) tali sa Malakanyang ug sa ZTE Corp. sa China, di mabasol ang mga kaatbang ni Pres. Arroyo, human napakyas sa makadaghang higayon ang tanang nangaging mga pagsuway pagpalagpot niya sa gahom, nga magdamgo na sab sa mosunod:

·         Nga ang Malakanyang mosumbalik pinaagi sa pagpalagpot ni de Venecia ug mopahimutang sa iyang higpit nga karibal nga si Kongresista Pablo Garcia isip bag-ong speaker sa House;

·         Nga si de Venecia di sab mangiyugpos lang ug sayon kaayong motigom sa gidaghanon sa mga kongresista nga gikinahanglan pag-impeach ni Pres. Arroyo; ug, mao ni labing tam-is nga bahin sa ilang damgo

·         Nga kilawon si Arroyo sa mayoriya sa Senado nga dugay nang naglungutlungot pagkunis-kunis niya sukad pa sa pag-ulbo sa Hello Garci scandal duha na ka tuig ang nilabay.

-o0o-

          Apan si Pres. Arroyo, kansang lapad nga kinaadman sa kasaysayan sa politikanhong mga maniobra, apil nang malampusong mga paagi sa pagbuakbuak sa nagkalainlaing hut-ong sa katilingban ug pagpilde sa bisan unsang mga paningkamot paghiusa nila, may nahibilin pang mga alas:

·         Sayon rang dauton ang kaligdong ni de Venecia III pinaagi sa pagpaburot sa anggulo nga gigamit ang ngan sa iyang amahan aron pagpalusot sa iyang transaksiyon batok sa ZTE ug sa nangagi pa niyang mga kontrata;

·         Dali rang pahilumon si de Venecia pinaagi sa paghatag sa iyang anak og laing duwaan aron nga di na lang manghilabot sa last "hurrah" ni Comelec Chairman Benjamin Abalos;

·         Si de Venecia seguristang dako busa sigehan lang og pahinumdom nga imposibleng dawaton siya sa mga lider sa oposisyon aron makumbinser nga politikanhong paghikog ang iyang pagbiya sa administrasyon kay inay mahimong primero ministro ang labing taas nga makab-ot mao lang ang pagka ordinaryong senador; ug

·         Sa di pa ma-impeach si Arroyo, magkabulingit una si de Venecia sa gipasangil ni Garcia nga mga raket niya sa House ug sa giingong behest loans niya atol sa diktadurang Marcos.

-o0o-

        Ug busa, sa makausa pa, ang katawhan makasaksi na sab sa hagwaay sa mga nagtungkawo sa gahom.  Kansang paggawong sa kagamhanan matay-og lang matag karon ug unya kon di matarung pagkabahin ang atong nasudnong katigayonan.

        Mailisan lang ang mga tagduma kon dako na gyod kaayo ang haw-an ug lisod nang hiluton ang panagsungi.  Apan, sama sa naandan, ang mga dagway ra gihapoy mausab.  Ug magpadayon lang gihapon ang way kinutoban nga pagpaburot sa gahom ug pagpahimus sa wa pa gyod magkahiusa nga kinabag-an sa katawhan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com  

Arangkada for September 18, 2007

          HADLOK SA KAHAYAG

 

          Ang padayong pagdupa ni Pres. Arroyo sa mga sakop sa iyang gabinete ug sa ubang suod niyang mga opisyal nga gipatawag sa Kongreso aron makahatag og katin-awan sa gikuwestiyon nga mga transaksiyon nga iyang gisudlan di lang makapasamot sa pagduda nga duna siyay gitagoan kon dili momatuod pa gyod, sa makausa pa, nga wa siyay pagtahud sa demokratikanhong mga institusyon sa nasud.  Gibasura na sa Korte Suprema ang kamandoan ni Arroyo pagpatak-om sa iyang mga opisyal.  Apan wa ning kapugong sa iyang paugat pagtago sa mga detalye sa mga transaksiyon nga gikahadlokang nahisama sa nangaging mga kahiwian nga hangtod karon wa gihapon matarung pagpatin-aw sa iyang pamunoan.

          Kon mao, motahan na ba lang tang tanan?   Nga magpabiling misteryo hangtod sa hangtod ang fertilizer ug ZTE scandals, sama sa gituohang lapad nga tikas sa 2004 elections nga gi-detalye sa Hello Garci tapes?

-o0o-

          Apan ning higayona may lain tang paninglan.  Kon mosugot lang gihapon ang House ug ang Senado nga isnabon sa Malakanyang ang ilang mga supina, magduda na ta asa ang tinuod nga pusta nilang Senate Pres. Manuel Villar ug House Speaker Jose de Venecia.   Kon mapakyas lang gihapon pagpatigbabaw sa gahom sa Kongreso sa matinud-anong pagsubli sa mga transaksiyon ni Arroyo, silang Villar ug de Venecia mapamatud-an nang kakonsabo sa lapad nga maniobra pagpabilin nga paglubong sa nasud ug sa katawhan sa ataon nga kangitngit.

          Nihulga na silang Villar ug de Venecia pagpabilanggo sa mga sakop sa gabinete ug ubang mga opisyal sa administrasyon nga di motubag sa ilang mga pangutana.  Samang hulga ilang giluwatan sa niaging 13th Congress apan wa mapatuman.  Hinaot nga mas isog na sila ning higayona.  Bisan tungod na lang sa ambisyon ni Villar nga mag-presidente sa 2010 ug sa pagtiyabaw sa anak ni de Venecia nga usa siya sa naligsan giingong pagpalusot ni Comelec Chairman Benjamin Abalos ug sa Malakanyang sa ZTE deal.

-o0o-

          Ang laing katalagman mao nga nanakod nang paugat ni Arroyo sa iyang mga alyado sa politika.   Sama sa ilang amo, ang lokal nga mga opisyal gawas nga nagpakabuta-bungol na lang sab sa lehitimong mga awhag sa mga magbubuhis sa matinud-anong kuwentada sa ilang mga proyekto nanggukod pa gyod sa mga nangahas pagpahinumdom sa ilang gimbuhaton.

          Magpabilin ba lang ang katawhan nga mangiyugpos ug magtan-aw sa pagyatak sa mga namunoan sa ilang obligasyon pagpahibawo sa katawhan giunsa paggasto ang ilang buhis ug sa katungod sa mga magbubuhis sa pagpakisayod?   O sa makausa pa, atubangan sa nitumaw nga kainutil sa hingtungdang mga institusyon pagtuman sa ilang tahas pagpapanalipod ug pagpatigbabaw sa interes sa kinabag-an, sa hiniusang pagtingog ug paglihok, mogamit sa di mapiog nilang gahom pagpabarug sa ilang katungod ug kaligdong.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 17, 2007

        KALUOY NI LIU

 

         Kaluoy ni Bernard Liu.  Tungod sa iyang pagbarug batok sa iyang kanhi mga amo, nga dugay nang gipasanginlan nga drug lords sa Sugbo, nagusbat ang iyang kinabuhi.  Gipasakaan siya og kaso tungod sa iyang giangkon nga kalambigitan sa giingong pagpayuhot og shabu sa managsuong Peter ug Wellington Lim gikan sa Hong Kong paingon sa Sugbo.  Tungod sa kaso, nabilanggo siya ug nawad-an og panginabuhi.

        Bisan karon nga gibasura na sa hukmanan ang kaso batok niya, si Liu nagpabilin nga nameligro.  Nakakita ang kapolisan og sukaranan sa kahadlok nga patyon sab sama sa iyang kauban nga si Ananias Dy, kanhi bodyguard sa mga Lim nga samang Liu nipasangil sab nilang drug lords, nga gihatagan dayon siya og police escorts samtang gipatago una sa PDEA.

        Kaluoy ni Liu.  Ang damgo pag-angkon og mas maayong kinabuhi human nilingkawas sa mga kuko sa mga Lim mahimong hingpit na gyong mapusgay.

-o0o-

        Makaluluoy sang kampanya batok sa mga sindikato sa ilegal nga drugas ug sa mas lapad nga kampanya batok sa kahiwian sa sud ug sa gawas sa kagamhanan.  Kinsa pa man karoy mangahas pagbarug ug pagbutyag sa mga krimen nga ilang nasaksihan o naapilan human ning pait nga gidangatan ni Liu?  Kon bisan ang parliamentary immunity sa mga saksi sa Kongreso wa kasagang sa pagpanghasi nga nahiagoman ni Liu, kinsa pa may mangisog pagsunod sa iyang tunob?

        Si Crisologo Saavedra na lang tingali.  Apan tan-awa unsa say iyang gidangatan.  Gisunggal ni Gobernador Gwen Garcia ang iyang pribadong patigayon pinaagi sa pagpasangil niya nga nakalapas sa balaod sa pamuo human niya ibisto ang giingong overpricing ug ubang mga anomaliya sa pagtukod sa CICC.  Sa kadagko sa gahom, katigayonan ug influencia nga gihuptan sa ilang mga kaatbang, way masina sa nahimutangan karon nilang Liu ug Saavedra.

        Nakapait kay ang sistema sa hustisya ning nasura napamatud-an nga inutil sa pagpanalipod nila

-o0o-

        Si Kongresista Antonio Cuenco ug ang ubang mga sakop sa House Committee on Dangerous Drugs nga nipuga pag-ayo sa mga testimoniya nilang Liu ug Dy batok sa mga Lim wa kasagang sa mga bala nga nitapos sa kinabuhi ni Dy ni sa mga kaso nga nibalhog ni Liu sa bilanggoan.  Nagpabaya ba lang ang mga politiko?  O wa gyoy mahimo ang mga institusyon pagpanalipod sa mga tawo sama nilang Dy ug Liu?

        Si Saavedra, lahi nilang Dy ug Liu, may katakos pagpanalipod sa iyang kaugalingon.  Apan hangtod kanus-a siyang makalahutay?  Ang Visayas Ombudsman, human nakapahimus sa daghang headlines sa mga exposes ni Saavedra, karon mora nang gisilian matag higayon nga pangumustahon sa mga sakop sa media sa mga eskandalo sa niaging Asean Summit nga ilang giimbestigar.

        Makabasol ka ba sa masa nga dugay rang nakumbinser nga natsambahan lang si Erap?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 16, 2007

       KATUNGOD PAGPAKISAYOD

 

       Ang katungod sa katawhan pagpakisayod gipatigbabaw sa Korte Suprema sa pagtugot sa KBP paghimo og live coverage sa pagpakanaog sa Sandiganbayan sa hukom sa mga kaso ni kanhi presidente Joseph Estrada.  Ang pagsukwahi sa labawng hukmanan sa managsamang baruganan sa Sandigan ug Malakanyang, nga pulos nahadlok nga ang live coverage makapainit sa mga dumadapig ni Estrada ug makasugnib sa kaguliyang, gihangop sa kinabag-an nga nakumbinser sa mas lig-ong argumento nga mapatigbabaw ang mas dakong kaayuhan alang sa mas daghan kon isibya nga buhi ang makasaysayanong kalihokan.

        Ang kaandam sa katawhan pagpaminaw sa tulo ngadto sa upat ka takna nga pagbasa sa gatosan ka pahina nga hukom sa mga kasong plunder ug perjury nabawo dihang ang mga abogado ni Erap, sukwahi sa pangandoy sa sinumbong pila ka adlaw sa wa pang husay, niawhag sa Sandigan nga ang "dispositive portion" ray basahon.  Maong nabasa ang mga hukom sud lang sa lima ka gutlo.  Naluwas ang kinabag-an sa gikahadlokang tunga sa adlaw nga kapuol, kalaay ug panghuy-ab.  Apan nahikawan sab sa talagsaong kahigayonan nga direktang makasaksi giunsa paghusay ang mga pasangil batok ni Estrada ug unsay mga sukaranan sa pag-absuwelto ug pagkonbikto niya.

-o0o-

        Ning pagsugod sa Press Freedom Week, ug aron pagpahinumdom sa mga tagduma sa kagamhanan nga ang katungod pagpakisayod kinahanglang tahuron sa tanang higayon, ug di lang sa mga adlaw nga ganahan silang magpa-guwapo ug magpa-guwapa sa media, mangahas ko pagkutlo sa mga balaod nga nanalipod sa maong katungod:

·         Una, ang Section 7 sa Bill of Rights sa 1987 Constitution:  The right of the people to information on matters of public concern shall be recognized. Access to official records, and to documents and papers pertaining to official acts, transactions, or decisions, as well as to government research data used as basis for policy development, shall be afforded the citizen, subject to such limitations as may be provided by law; ug

·         Ikaduha, ang Rule 4 sa Code of Conduct and Ethical Standards (RA 6713):  It is the responsibility of heads of departments, offices and agencies to establish measures and standards that will ensure transparency of and openness in public transactions in their respective offices, such as biddings, purchases, other internal transactions, including contracts, status of projects, and all other matters involving public interest.  They shall establish information systems that will inform the public of the following: (a) policies, rules, and procedures; (b) work programs, projects, and performance targets; (c) performance reports; and (d) all other documents as may hereafter be classified as public information.  Such information shall be utilized solely for the purpose of informing the public of such policies, programs and accomplishment, and not to build the public image of any official or employee or to advance his own personal interest.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 15, 2007

          SUNOD NI ERAP

 

          Uban ang deputation gikan ni Ombudsman Merceditas Gutierrez, ang mga magpapatigayon sa Mactan human nagsugod na pagtambong sa mga subasta sa dagkong proyekto sa kagamhanan mosaksi na sab sa mga sesyon sa lokal nga mga bay balaoranan.   Matod ni Efrain Pelaez, founding president sa Mactan Island Chamber of Commerce and Industry, nauyonan nila nga mas maayong bantayan nang daan giunsa paghukngay sa lokal nga mga opisyal ang mga proyekto nga ilang gahinan og kuwarta.

          Nga gidasonan ni Darryl Estrada sa Dilaab Movement human nakatambong sa subasta sa kontrobersiyal nga flyover project sa Banilad.  Naglibog siya nganong dako kaayong tidlom sa nidaog nga kontraktor kon itandi sa presyong gitakda sa DPWH.   Matod ni Estrada mas maayo kon paapilon nang daan ang NGOs sa pre-procurement stage aron makasubay sa tibuok transaksiyon.

-o0o-

          Silang Pelaez, Estrada ug ubang mga dinapit sa Kapamilya Media Forum nagkauyon nga duna pay dagkong isda nga makonbikto sunod ni kanhi presidente Joseph Estrada.   Matod ni Atty. Briccio Boholst, presidente sa IBP Cebu City Chapter, mas madasig nang mga kampanya batok sa pangurakot karong napamatud-an nang takos diay ang atong sistema sa hustisya pagbilanggo ug pagkonbikto sa usa ka kanhi presidente.

          Sa iyang bahin, si Crisologo Saavedra, ang nagbisto sa dagkong anomaliya sa mga proyekto sa niaging Asean Summit, nitataw nga makumbinser lang ang katawhan sa kamakiangayon sa mga hukmanan kon may makonbikto sang mga alyado ni Pres. Arroyo.  Si Edward Ligas, kanhi komisyonado sa PCUP sa pamunoang Erap, nisugyot nga tinud-on na pagsusi ang mga pasangil sa pagpangawkaw batok nilang Joc-Joc Bolante (fertilizer scam), Mike Arroyo (smuggling), Mikey Arroyo (jueteng), Benjamin Abalos (ZTE) ug lokal nga mga opisyal sama nilang Gobernador Gwen Garcia (CICC) ug kanhi mayor Teddy Ouano ug Mayor Boy Radaza (deco lamps).

-o0o-

          Si Pelaez nipasangil nga nanghasi na si Radaza batok niya ug kaubanan.  Apan di ni makapabugnaw sa ilang pagsusi sa mga transaksiyon ni Radaza ug ubang opisyal.   Masaligon siyang tungod sa ilang panaghugpong di nang kasayun-sayon si Radaza pag-apiki nila.

          Si Saavedra niangkon nga ang lapad nga suporta sa mga Sugbuanon maoy nakapadasig niya pagbisto sa kahiwian sa higante niyang mga kaatbang.  Samtang si Boholst, nga mao say Mandaue City administrator, nipasalig nga ipatigbabaw nilang kaligdong sa mga transaksiyon bahala nag mosangpot sa kapildehan sa piniliay sa 2010.

-o0o-

          Si Estrada nipasabot nga ang nahitabo ni Erap mao say nahitabo sa katawhan.  Kinsa iyang gihulagway nga nakonbikto sab sa tumang kakabos tungod sa ilang pagpasagad pagpili ug pagpabaya sa kahiwian sa ilang mga lider.

          Samtang si Ligas niingon nga lisod kumbinsihon ang masa sa kaligdong sa sistema kay nagpabilin silang kabos bisan kinsay nagtungkawo sa gahom.  Labi nang pipila sa nangampanya batok sa pangurakot nakapanuburno sab sa nangagi nilang mga transaksiyon.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 14, 2007

       BAHA UG LAMOK

Ang duha ka sunudsunod nga basa nga mga adlaw sa Sugbo nagpahinumdom nato nga ang pag-awas sa mga sapa  matag higayon nga mobunok ang uwan nagpabiling dakong hulga sa mga Sugbuanon.  Ang kainutil sa lokal ug nasudnong mga opisyal pagsulbad sa suliran gitabonan sa ilang lusot nga tagsa ra tang mahiagom og mga uwan nga talagsaon ang gikusgon.  Bahala na kon matag tuig na tang makasugat og uwan nga talagsaon ang gikusgon ug nga matag higayon may mabanlas nga kabalayan, may mangaguba nga kabtangan ug may makalas nga mga kinabuhi.

Lain nilang lusot mao ang pagpasangil sa mga molupyo nga mao ra say hinungdan sa baha tungod sa pataka lang nga paglabay sa ilang basura.  Bahala na kon ang kagamhanan maoy napakyas sa pagbadlong sa pipila nga hugawan aron pagpanalipod sa kinabag-an nga nagbinuotan.

-o0o-

        Matag banlas sa makalilisang nga baha, ang kinaham nga pagarpar sa mga politiko mao dayon ang pagsaad nga hawanan nang mga sapa gikan sa mga molupyo.  Aron nga di maalihan ang tubig ug, labaw sa tanan, di mameligro ang mga hingtungdan.  Apan pila na lang ka katuigan ang nangligid, ang pasalig nagpabiling wa matuman:

·         Ang lokal nga mga opisyal, sa mga dakbayan, kalungsoran ug kabaranggayan, pulos way kaisog sa pagpugos sa pagpabakwet sa mga molupyo nga gitan-aw isip mga botante inay mga pamilya nga luwasunon gikan sa katalagman; ug

·         Bisan pa og kunsaran sila og political will, hunahuna lang gihapoy magdako kay hangtod karon wa pa man silang kakita og tarung nga relocation site alang sa kaliboan ka mga pamilya nga maapektahan.

-o0o-

        Bisan sa sublisubli nga pasidaan sa DOH nga mograbe pang dengue kay tinguwan pang umaabot nga mga buwan, ang atong lokal nga mga opisyal padayong natarantar sa kalit nga paglayat sa gidaghanon sa ilang mga molupyo nga na-ospital ug nangamatay sa sakit.  Sama sa naandan, naghuwat silang kilatan una nanguros.  Maong ang ilang tubag sa katalagman, sama sa naandan, wa sab magkadimao.

        Ang kinaham dayon nilang tubag sa dengue mao ang fogging operations.  Bisan gitambagan na nga di ni epektibo kay ang mga lamok nga may dengue igo lang mamalhin sa kasilinganang mga dapit aron paglikay sa aso.  May sukaranan ang pagduda nga dagkong komisyon maoy nakaaghat sa lokal nga mga opisyal pagpamugos ning binuang nga kalihokan.

-o0o-

        Si Barangay Kapitan Dodong Cabangca sa Bulacao, Cebu City, nga usa sa giilang dengue hotspots, nagpakitambag sa City Health unsay iyang buhaton.  Matod ni Cabangca gipapalit siya og kemikal nga i-spray batok sa mga lamok nga manglupad.

        Ang kemikal, matod ni Cabangca, di luwas alang sa tawo busa di magamit sud sa bay.  Angayng pahinumdoman si Cabangca ug ubang opisyal sa barangay nga wa pay na-imbentong kemikal nga makaapas sa mga lamok nga manglupad.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com