Arangkada for May 14, 2005

HAIN NANG UWAN?

Haskang kusoga sa uwan pagmata nako gahapon sa kadlawon. Pero nilungtad lag tres minutos. Ug sa amo rang bahin sa Pagsabungan, Mandaue. Taligsik ray natilawan sa ubang lugar. Ang ubang bahin sa Sugbo nagpabiling uga, gilikosan sa huwaw, wa mabalda sa bisan unsang pisik sa uwan.

Pero nipasalig si Engr. Oscar Tabada, direktor sa Pagasa Mactan, nga masugod nang uwan sa kataposang semana sa Mayo. O labing dugay sa unang semana sa Hunyo. Nga gihangop dayon sa MCWD. Kansang kadagkoan nipasidaan nga magrasyon na sa tubig kon di mouwan hangtod sa ikaduhang semana sa Hunyo.

-o0o-

Segun ni Engr. Ernie Delco, asst. gen. manager for operations sa MCWD, mas grabe ang huwaw karon kay sa bangis nga huwaw niadtong 1997. Ang dakong tidlom sa tubig ilawom sa yuta nakapugos nila pagsera sa upat nila ka bomba. Matod ni MCWD Chairman Juan Saul Montecillo mahimong wa nang kaabot ang ilang mga tubo sa tubig kay hangin na lay nasuyop.

Nipasidaan sab si Tabada nga nagkasubsob nang El Nino tungod sa wa mabadlong nga pag-init sa kalibotan. Gitumbok ni Tabada ang kasagmuyo sa Canada sa sayong pagkatunaw sa ilang ice, mas sayo og tulo ka buwan kay sa naandan. Gisaway sab niyang US, nga maoy labing dakog natampo sa global warming, nga nisabotahe sa Kyoto Treaty pinaagi sa pagpaburot sa kalibotanong gubat batok sa terorismo.

-o0o-

Tungod sa krisis sa tubig, niangkon si Montecillo nga mas apurahon nilang pagpalapad sa tinubdan sa tubig. Nasubo siya sa kapakyas sa nangaging liderato pagpatubo sa gidaghanon sa mga konsumidor sa Metro Cebu (30%) nga ilang naserbisyohan.

Sa mga proyektong gitun-an karon sa MCWD, nga naglakip sa pagkuhag tubig gikan sa Carmen ug Toledo, gihulagway ni Montecillo nga labing masaaron ang paghimog mini dams nga mosawo sa uwan gikan sa bukid. Kon molampos ang pilot areas sa mosunod nga duha ka tuig, nipasalig si Montecillo nga gawas nga madugangan ang ground water, maibanan pa gyod kon di man hingpit nga masulbad ang baha dinhi sa patag.

-o0o-

Niadtong nagpuyo pa ko sa Davao, ang tanang kabalayan dunay tangke para sa uwan. Nga maoy gisaligan para sa inadlaw namong panginahanglan sa tubig. Pero pag-abot nako sa Sugbo, di ganahang maligo sa uwan ang akong mga higala kay di kawaswas sa sabon ug magdangog kunong ilang lawas.

Nga posibleng usa sa hinungdan nganong wa magsilbi ang ordinansa sa Cebu City nga nagmando sa tanang buildings pagtukod og tangke para sa uwan. Nakakitag lusot ang building owners nga hilom ang ordinansa parte sa pagamit sa mapondo nga tubig. Maong ang ilang gitukod nga mga tangke, inay makadugang sa suplay sa tubig, nakadugang na hinuon sa tinubdan sa dengue. [30]