Arangkada for August 23, 2005

 

              ILIS SA KEMIKAL

 

Nag-anam kahanap ang transaksiyon sa pagpamalit sa Syudad sa Sugbo og kemikal para sa dengue. Ang Environmental, Commercial and Industrial Division sa Cebu City Health Department niingon nga igo ra silang nirekomendar nga dugangan ang hapit na mahurot nga pondo sa kemikal. Si City Health Officer Fe Cabugao nakalimot na kanus-a siya nakapirma sa purchase request, unsay kemikal ug pilay ilang gipangayo.

Ang labawng kahibulongan: Ang kemikal nga gipangayo sa City Health lahi sa kemikal nga gipalit sa syudad. Aqua resigen chemical ang nalista sa purchase request ni Cabugao pero lambdacyhalothrin ang gipalit sa syudad para nila. Samtang managsama ang duha ka kemikal nga di epektibo sa lamok, ang ikaduha mas peligrong makahilo sa mga molupyo og hangtod 10 ka higayon kay sa unang kemikal.

-o0o-

Kinsa man ang nagtugot sa kausaban? Nganong wa man tahura ang kagustohan sa City Health nga sila man untay aktuwal nga mogamit sa kemikal, kana kon moinsistir gyod ang mga doktor nga under-the-bunal sa mga politiko pagamit ini bisan napamatud-an nang di epektibo batok sa dengue ug makadaot pa gyod sa kalikopan?

Managlahi ang katin-awan nga among nakuha:

• Si Cabugao niingon nga gipahibawo siya sa Bids and Awards Committee (BAC) nga nahurot nang suplay sa aqua resigen. (Dako ning bakak, among nahibaw-an nga abunda pang suplay sa kemikal sa Sugbo ug sa bisan asang bahin sa nasud); pero
• Ang pipila ka sakop sa BAC niingon nga managsama rang duha ka kemikal, ang lambdacyhalothrin mao lay generic name sa aqua resigen. (Laing dakong bakak, "permethrin" ang generic name sa aqua resigen.)

-o0o-

Si Dr. Renette Christine Ligaray, ang pangu sa environmental division, nga mao untay naa sa posisyon pag-ila sa dakong kalainan sa kemikal nga ilang gipangayo ug sa kemikal nga aktuwal nga gipalit, wa kakita og panginahanglan sa pagsusi.

Dihang gipahibawo sa DYAB Abante Bisaya nga ang lambdacyhalothrin mas peligro para sa mga molupyo kay nagamit og krudo kon itandi sa premethrin nga nagamit og tubig, igo lang mi niyang gitubag nga ang toxicity sa mga kemikal nakuha lang pinaagi sa eksperimento sa mga ilaga.

Unsay pagtoo ni Ligaray sa mga Sugbuanon: Way kalainan sa mga ilaga nga eksperimentohanan?

-o0o-

Gihangop nakong saad ni Cebu City Councilor Edgardo Labella pag-imbestigar ning kuwestiyonableng mga aspeto sa pagpalit sa kemikal. Lahi sa iyang kaubanang konsehal, nga nipalabi sa kahiktin sa ilang panghunahuna inay sa pagsusi sa transaksiyon, andam si Labella nga mosusi nalutsan ba sila ug duna bay nakakuwarta.

Hinaot nga di siya kutob ra sa sulti. Ug hinaot nga, lahi sa iyang kaubanan, di pa andam si Labella nga mopalabi sa ilang kasuod ug motabon sa ilang binuang bahala nag mapilde ang interes sa mga Sugbuanon. [30]