Arangkada of Leo Lastimosa for June 1, 2012

        Hilanat sa pagpakabana


    Human nakonbikto si kanhi chief justice Renato Corona, gibahaan mi sa mga pangutana gikan sa mga magbubuhis sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan unsaon nila pagkuha og kopya sa statements of assets, liabilities and net worth (SALNs) sa ilang lokal nga mga opisyal.  Mga molupyo sa Macrohon, Southern Leyte nagpakisayod mahimo bang pugson ang ilang mayor ug ubang mga tagduma pagpasundayag sa ilang SALNs sa munisipyo.  Mga molupyo sa Dalaguete, habagatang Sugbo nagsusi unsay ilang mahimo kon di ipakita ang SALNs sa ilang mga opisyal.
    Niawas gyod tinuod ang pagpakabana sa katawhan.  Human naamgohi nga may gahom diay pagpaningil sa labing tag-as nga mga opisyal sa gobyerno.  Apan unsaon man paggamit ang ilang katungod?

-o0o-

    Human napalagpot si Corona sa katungdanan, naglumba ang mga senador ug mga kongresista ug mga mahistrado sa labawng hukmanan sa pagtanyag sa ilang SALNs ngadto sa mga sakop sa media, o pagpagawas sa listahan sa ilang kabtangan sa ilang websites.
    Nitaas na pag-ayong hilanat sa pagpakabana nga alang sa pipila di na igo ang SALNs.  Niawhag na silang sundon sa ubang mga opisyal ang gihimo ni Corona nga pagpirma og waiver sa iyang bank accounts.  Nibalibad silang Presidente Noynoy Aquino ug Senate President Juan Ponce Enrile.  Apan gipaabot nga molubay ra kon magpadayon ang di na mapiog nga pakisusi sa ubang mga tinagoan sama sa kang Corona.

-o0o-

    Nipasabot si Enrile nga wa na kinahanglana ang pagpirma og waiver.  Kay may waiver na sa bank accounts pabor sa Ombudsman ang SALNs sa tanang opisyal ug kawani sa gobyerno.  Apan nitug-an si House Deputy Speaker Lorenzo "Erin" Tañada III nga limitado ang waivers sa SALN--di maggamit sa Ombudsman pag-abli gyod sa bank accounts kon dili alang lang sa pagsusi sa mga transaksiyon sa bangko pinaagi sa mga buhatan sa gobyerno sama sa Anti-Money Laundering Council (AMLC).
    Mahimong tinuod ang paniid ni Enrile nga gimik lang ang waiver ni Corona.  Apan way makabasol sa mga magbubuhis nga mangandoy nga sundon sa ubang mga opisyal ang iyang gipasiugdahan.

-o0o-

    Kon may mga opisyal nga motago gihapon sa ilang SALNs, makadangop ang mga magbubuhis sa Ombudsman pinasikad sa Code of Conduct and Ethical Standards of Government Officials and Employees nga nihatag og 15 ka adlaw nga lugway sa mga opisyal paghatag sa gipangayong mga dokumento.
    Apan kinahanglan pang ipasabot nganong mangayo sa dokumento.  Mahimo pa gyong balibaran.  Ug hasta ang Ombudsman way mahimo.

Mao nga angayng apurahon ang pagpasar sa Freedom of Information (FOI) bill, nga kusganon nga giduso ni Tañada.  Nga mobalitok sa karaang lagda--inay ang magbubuhis maoy hasulon, ang opisyal sa gobyerno maoy mandoan pagpasabot nganong di niya iikahatag ang gipangayo nga dokumento.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com